İzahlı lüğət

ALÜMİN (ID - 1251) [lat.] Alüminiumdan qayrılmış. Alümin qazan. Alümin qaşıq. - Yarır təyyarəmizin alümin qanadları; Hava dalğalarını, gərib sinə sərt yelə. S.Rüstəm. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

ALÜMİNİUM (ID - 1252) is. [lat.] kim. Çəkic altında asan döyülüb yayıla bilən gümüş rəngli yüngül metal. Alüminium ancaq birləşmələr şəklində tapılır. Kimyəvi elementlərdən isə alüminium, volfram, nikel, kobalt, qurğuşun və radioaktiv metalların... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

ALÜMİNİUMLU (ID - 1253) sif. kim. Tərkibində alüminium olan. Alüminiumlu ərintilər. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

ALVER (ID - 1254) is. Alğı-satqı, ticarət. Xırda alver. Alverlə mübarizə. Alver etmək. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

ALVERÇİ (ID - 1255) is. Alış-verişlə, alverlə, mal alıb-satmaqla məşğul olan adam; alverçiliyi özünə peşə etmiş adam; ehtikarçı. Burası [Tehranda bir döngə] xırda alverçilərin və bazar alverçilərinin dolandığı yer idi. M.İbrahimov. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

ALVERÇİLİK (ID - 1256) is. Alverlə məşğul olma, alver işi. Quluda alverçilik damarı vardı. A.Şaiq. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

ALYANAQ(LI) (ID - 1257) sif. Yanaqları qırmızı. Alyanaq uşaq. - Alagözlü, alyanaqlı qız utanaraq qumral saçlarını üzünə örtüb, ürkmüş maral kimi evə qayıdır. H.Sarabski. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AL-YAŞIL (ID - 1258) is. köhn. Al-yaşıl rəngli ipək parça. Əziziyəm bizə gəl; Al-yaşıl gey, bizə gəl. (Bayatı). [Heydər bəy:] Amma buranın xalqı belə firəng çitinə hərisdir ki, onu görəndə al-yaşılın üzünə baxmırlar. M.F.Axundzadə. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AM (ID - 1259) is. [ər. “əvam” söz. təki] Adi xalq kütləsi, adi camaat, adi adamlar (xas ziddi). Bəzm əhlinə növbət ilə ver cam; Həm xas riayət eylə, həm am! Füzuli. Bəsdir daha tənqid elədin xas ilə amı; Çox yazma, danışma, daha tul etmə... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMAC (ID - 1260) is. [fars.] klas. Nişanə, hədəf, nişangah. Kim, İbni-Səlami etdi gərdun; Amaci-xədəngi-ahi-Məcnun. Füzuli. Amacisinəmi növgi-mujganın; Qoyub nişanəyə gözlər, nə gözlər! Nəbati. Mən demədimmi sənə, başda otur tac tək; Durma... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMADƏ (ID - 1261) zərf [fars.] Hazır, hazırlanmış, müntəzir. Keçən şəb bir məkanda bir nigarisadə gördüm mən; Xədəngi-qəmzəsin can almağa amadə gördüm mən. S.Ə.Şirvani. Ovçu Pirim oğlu Camal xanın çıxmayacağını görüb, evi tamamilə... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

Amadə (ID - 1262) olmaq - hazır olmaq. Verdin keçən il borcuna yorğanını, neylim; Ol indi palaz satmağa amadə, əkinçi! M.Ə.Sabir. [Səlimi:] Mənim fikrim yavaş-yavaş kiçik bir dəstə hazırlamaqdır. Amadə olmaq lazımdır. M.İbrahimov. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMADƏLİK (ID - 1263) is. Hazırlıq, hazır vəziyyət, müntəzirlik. Üç-dörd günün müddətində hamı müntəxib olunan kəslər göründü və hamısı şurişə meyil və amadəlik göstərirdilər. M.F.Axundzadə. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMAL (ID - 1264) is. [ər. “əməl” söz. cəmi] tənt. Qayə, məqsəd, arzu, ümid, dilək. Mən gedərsəm, var olsun amalım! Yaşasın şəhriyari-hürriyyət! M.Ə.Sabir. And içək ki, ölüm bizi Azərbaycanın səadəti yolundan, böyük amalımız yolundan... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMALQAMA (ID - 1265) [fr. əsli ərəbcədən] kim. Bəzi metalların civə ilə əmələ gətirdiyi ərinti, xəlitə. Amalqama maye yarımmaye və ya bərk halda ola bilər. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMAN (ID - 1266) is. [ər.] 1. Əmin-amanlıq, əmniyyət, təhlükəsizlik, qorxusuzluq, dinclik. Möhlət, macal, imkan. □ Aman vermək - macal vermək, imkan vermək, vaxt vermək, rahat buraxmaq. [Molla İbrahim Xəlil:] Gümüş xahiş edənlər bir mərtəbədə... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMANABƏND (ID - 1267) b a x amanatabənd. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMANATABƏND (ID - 1268) zərf 1. Bir şeyi etməyə hazır, bəhanə gözləyən, bir himə bənd, işarəyə bənd. 2. Sınıq-salxaq, davamsız; uçulmaq, dağılmaq, yıxılmaq üzrə olan. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMANI (ID - 1269) b a x amanatabənd. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMANSIZ (ID - 1270) sif. Rəhmsiz, mərhəmətsiz, rəhm bilməyən, mərhəmət bilməyən; barışmaz. Amansız zərbə. Amansız ölüm. Düşmənlərə qarşı amansız (z.) olmalı! - [Səriyyə] mübarizə etmək, amansız taleyi ilə üz-üzə durmaq iqtidarında... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMANSIZCA(SINA) (ID - 1271) zərf Amansız bir surətdə, rəhm etmədən, yazığı gəlmədən; çox sərt bir surətdə. Amansızcasına mübarizə etmək. Üsyançılara amansızcasına divan tutuldu. Amansızcasına cəza vermək. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMANSIZLIQ (ID - 1272) is. Rəhmsizlik, mərhəmətsizlik; barışmazlıq, sərtlik; şiddət. Mübarizənin amansızlığı. - Bütün bunlar, elə bil, düşmənlərin amansızlığını, inad və qətiyyətini daha da artırmışdı. Ə.Əbülhəsən. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMAN-ZAMAN (ID - 1273) sif. dan. Tək, var-yox, yalnız, vahid. Aman-zaman bir oğlu var. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMAZONLAR (ID - 1274) cəm [yun. xüs. is.-dən] mif. Qədim yunan əsatirində: Qara dəniz sahillərində yaşamış və qonşu ölkələrə basqınlar etmiş cəngavər qadınlar. Qafqaz amazonları barədə əfsanələr məlumdur. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMBIL (ID - 1275) is. məh. Xışa qoşulmuş öküzlərin birinci cütü. Qulaməli kəlləri hayqırıb.. ambıl kəlinin yanı ilə addımladı. S.Rəhimov. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMBIR (ID - 1276) is. xüs. Dəmirçilərin, nalbəndlərin işlətdiyi iri kəlbətin. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMBIRAĞIZ (ID - 1277) is. xüs. Məftil kəsmək üçün kiçik kəlbətin. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMBİSİYA (ID - 1278) is. [fr.] Lovğalıq, təkəbbür, təşəxxüs, iddia etmə. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMBULATORİYA (ID - 1279) is. [lat.] tib. Xəstəxanadan kənar müalicə müəssisəsi. Ambulatoriya binası. Ambulatoriya müalicəsi. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMERİKALI, AMERİKAN (ID - 1280) is. Amerika Birləşmiş Ştatlarının əhalisinə mənsub olan şəxs. Drayzer sadə amerikalıların faciəli taleyini təsvir edirdi. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMERİKANIZM (ID - 1281) [xüs. is.-dən] 1. Amerika millətçiliyi. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

Amerika (ID - 1282) Birləşmiş Ştatlarında ingilis dili xüsusiyyəti. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMFİBİYA (ID - 1283) [yun.] 1. zool. Həm quruda, həm də suda yaşayan heyvan. bot. Həm quruda, həm də suda bitən bitki. Həm suda, həm də quruda enib qalxa bilən təyyarə, həmçinin suda və quruda hərəkət edən avtomobil, tank. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMFİTEATR (ID - 1284) [yun.] 1. Qədim yunanlarda və romalılarda: ətrafında tamaşaçılar üçün yarımdairə şəklində pillə-pillə yüksələn yerlər olan tikili, tamaşagah. Amfıteatrın ortasında arena var idi. 2. Müasir teatrlarda: parterlərin dalında... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMFORA (ID - 1285) is. [lat.] Yağ və şərab saxlamaq üçün iki şaquli qulplu yumurta formalı qab. Amfora çox vaxt rəsmlərlə bəzədilirdi. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMİL1 (ID - 1286) is. [ər.] Bir prosesin, hadisənin hərəkətverici qüvvəsi, səbəbi. Hava, torpaq və su kimi təbii amillər insanın həyatında olduqca böyük rol oynayır. // Səbəb, vasitə. Qorxunun çoxluğu ehtiyatlı olmaq fikrini doğuran birinci... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMİL2 (ID - 1287) is. [ər.] köhn. Tacir müvəkkili, ticarət agenti. İstanbulda, Bakıda, Tiflisdə, Batumda onun [Hacı Kamyabın] amilləri var idi. Ə.Haqverdiyev. Amillərə tüccardən artıq əsərin var; Fəthin, zəfərin var. M.Ə.Sabir. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMİLLİK (ID - 1288) is. köhn. Amil vəzifəsi və işi (b a x amil2). [Oğlu atasına:] Rəhman tacir, neçə vaxtdır, mənim dalımca gəzir, məni özünə amilliyə çağırır.. Ə.Haqverdiyev. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMİN (ID - 1289) [ər. əsli qədim yəh.] din. Qəbul olsun, arzun yerinə yetsin, olsun (adətən dua və sənaların axırında söylənir). Əziziyəm, bir amin; Bir dua de, bir amin; Bu gündən məhəbbətim; Artıb sənə birə min. (Bayatı). Camaat da qazıya... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMİNXAN (ID - 1290) [ər. amin və fars. xan] din. Amin deyən, amin oxuyan. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMİR (ID - 1291) ... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMİRANƏ (ID - 1292) zərf və sif. [ər. amir və fars. ...anə] Əmr edərcəsinə, hökm edərcəsinə. Mən istərəm çıxarmağa könlümdən eşqini; Qılmaq itaət əmrimə, pək amiranədir. M.Hadi. Fəhlələr uşağın bu amiranə sözündən gülümsəyərək,... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMİRLİK (ID - 1293) “Amir”dən mücər. ..Mənim bir Şərq kişisi amirliyi ilə dediyim sözlər onu [qızı] təəccübləndirməyə bilməzdi. M.S.Ordubadi. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMMA (ID - 1294) bağl. 1. Cümlələri, habelə cümlə üzvlərini (əsasən həmcins üzvləri) birləşdirərək qarşılıq bildirir. ..Amma şirin dilli, açıq qabaqlı; Könül aşinası, hayıf ki, yoxdur. M.P.Vaqif. Sən bir gözəlcə qönçəsən, amma yabanısan.... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMMİAK (ID - 1295) [yun.] kim. Azot ilə hidrogen birləşməsindən əmələ gələn kəskin qoxulu rəngsiz qaz. - Mədən gübrələri ammiak şorasından ibarətdir. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMMONİUM (ID - 1296) [yun.] kim. Bir çox duzların tərkibində olan, sərbəst halda tapılmayan, tərkibi azot və hidrogendən ibarət olan atomlar qrupu (texnika və kənd təsərrüfatında işlədilir). Ammonium duzları. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMNİSTİYA (ID - 1297) [yun.] Ali dövlət orqanının qərarı ilə məhkəmə tərəfindən iş kəsilmiş şəxslərin cəzasının yüngülləşdirilməsi, yaxud onların cəzadan tamamilə azad edilməsi. // Ali dövlət orqanlarının bu xüsusda verdiyi fərman.... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMORF (ID - 1298) sif. [yun.] Formasız, şəkilsiz. Təbiətdə amorf maddələr kristallara nisbətən azdır. □ Amorf dillər dilç. - sözlərin formal (şəkli) əlamətləri (məs.: sonluqları) olmayan və buna görə də müxtəlif qrammatik əlaqələri... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMORTİZASİYA (ID - 1299) [lat.] 1. iqt. Avadanlığın işlənməsi nəticəsində dəyərinin getdikcə azalması. 2. tex. Xüsusi mexanizmlərin köməyi ilə avtomobil, təyyarə və s.-də zərbə və təkan təsirinin azaldılması. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

AMORTİZATOR (ID - 1300) [fr.] Avtomobil, təyyarə və s. maşın və cihazlarda zərbənin təsirini azaldan mexanizm. Yaylı amortizator. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

Bu səhifə dəfə baxılıb