İzahlı lüğət

AKTİVLƏŞDİRMƏK (ID - 851)

f Fəallaşdırmaq, fəaliyyətini artırmaq (gücləndirmək).

AKTİVLƏŞMƏ (ID - 852)

“Aktivləşmək”dən f.is.

AKTİVLƏŞMƏK (ID - 853)

f Fəallaşmaq. [Məcid] belə bir mətbəx qadınının birdən-birə Səriyyə kimi aktivləşə biləcəyini bilmirdi. Mir Cəlal.

AKTİVLİK (ID - 854)

is. Fəallıq, fəaliyyət, çalışqanlıq. Aktivlik göstərmək. İntibah siyasi aktivliklə, ədəbiyyat və xalq sənətinə dönüşlə başlayır.

AKTRISA (ID - 855)

[fr.] Teatr tamaşalarında rol ifadə edən qadın artist. Mayın doqquzunda böyük dram teatrında tamaşa bitdikdən sonra aktyor və aktrisalar qabağımıza çıxıb, bizi teatrın qonaq odasına dəvət etdilər. C.Cabbarlı.

AKTUAL (ID - 856)

sif. [lat.] Hal-hazır üçün ən mühüm, ən vacib olan; yetişmiş, həllini tələb edən. Aktual məsələ. Aktual mövzu.

AKTUALLIQ (ID - 857)

is. Hal-hazır üçün mühümlük, vaciblik. Məsələnin aktuallığı.

AKTYOR (ID - 858)

[fr.] Teatr tamaşalarında rolları ifa edən sənətkar; artist. Maskalar geymiş aktyorlar .. oyun çıxarıb adamları güldürürdülər. S.S.Axundov. [Həyat:] Sən temperamentli aktyorlar kimi lap özündən çıxdın ki! M.İbrahimov. Azərbaycan...

AKTYORLUQ (ID - 859)

is. Aktyorun, artistin sənəti, peşəsi. Aktyorluq etmək. - Bu adamın [Vəlinin] çox böyük aktyorluq, rejissorluq, təşkilatçılıq istedadı vardı. S.Rəhimov.

AKULƏ (ID - 860)

is. [fars.] İri dənəli düyü növü.

AKUSTİK (ID - 861)

sif Akustikaya aid olan. Akustik cihazlar. Akustik titrəyiş.

AKUSTİKA (ID - 862)

[yun.] 1. Fizikanın səs bəhsi.
2. Binanın (məs.: teatr, kino salonunun və s.-nin) daxilində səsi əksetdirmə qabiliyyəti.
// Bina içərisində musiqinin, nitqin və s. səsinin eşidilmə dərəcəsi.

AKUŞKA (ID - 863)

AKVAREL (ID - 864)

is. [fr.] rəss. 1. Su ilə qarışdırılmış rəng.
2. Bu rənglərlə işlənmiş rəssamlıq əsəri. Rəssamın “Məcnun səhrada ” adlı qara akvarelində, çöllərdə sərgərdan gəzən Məcnunun arıq bədənini yalnız iki heyvan -...

AKVARELÇİ (ID - 865)

is. Sulu boya ilə şəkil çəkən rəssam.

AKVARİUM (ID - 866)

is. [lat.] 1. Su heyvanlarını və bitkilərini saxlamaq və çoxaltmaq üçün şüşə qab.
2. Tədqiqat və ya nümayiş etdirmək üçün su heyvanları və bitkiləri saxlanan müəssisə.

AQ (ID - 867)

[ər.] b a x ag4#.

AQAVA (ID - 868)

is. [yun.] bot. Qısa gövdəli bitki cinsi.

AQİBƏT (ID - 869)

is. [ər.] Son, axır, nəticə, nəhayət. [Piri baba:] Ay dəliqanlılar, aqibətinizi çox pis görürəm. S.S.Axundov. Xəyalən hər ikisi gələcəyi, başladıqları işin aqibətini düşünürdü. M.İbrahimov.
// Ara söz mənasında. Ey...

AQİBƏTLİ (ID - 870)

sif. Müvəffəqiyyətlə nəticələnən, axırı yaxşı olan, uğurlu.

AQİBƏTSİZ (ID - 871)

sif. Axırı pis olan, sonu müvəffəqiyyətsiz, nəticəsiz. Aqibətsiz iş.

AQİBƏTSİZLİK (ID - 872)

is. Heç bir şeylə nəticələnməmə; müvəffəqiyyətsizlik, nəticəsizlik.

AQİL (ID - 873)

sif. [ər.] Ağıllı, müdrik, tədbirli. Tutmazam zənciri-zülfü tərkin, ey naseh, məni; Xah bir aqil xəyal et, xah bir divanə tut. Füzuli. Yusif şah aqil adam idi. M.F.Axundzadə. İki aqil kəs eyləməz dəva; Eyləməz bir-birinə büğz...

AQİLANƏ (ID - 874)

sif. və zərf [ər. aqil və fars. ...anə] köhn. Ağıllı, ağıla müvafiq, ağıllı adama layiq. Aqilanə hərəkət. Aqilanə söz. - [Şah:] Çox aqilanə iş görür, həm öz canını qurtarır, həm camaatın canını. Ə.Haqverdiyev.

AQNOSTİK (ID - 875)

[yun.] fəls. Aqnostisizm tərəfdarı.

AQNOSTİSIZM (ID - 876)

[yun.] fəls. Dünyanı dərk etməyin mümkün olmadığını, insan ağlının məhdud olub, duyğular xaricində heç bir şeyi dərk edə bilmədiyini iddia edən fəlsəfi nəzəriyyə.

AQRAR (ID - 877)

sif. [lat.] 1. Torpağa aid olan. Aqrar məsələ. Aqrar islahatı.
2. Kənd təsərrüfatını sənayedən yüksək olması ilə səciyyələnən. Aqrar ölkə.

AQRARİ (ID - 878)

[lat.] 1. İri torpaq sahibi, mülkədar.
2. Cəm şəklində: AQRARİLƏR - xarici ölkələrdə iri zadəgan, qolçomaq, torpaq mülkiyyətini müdafiə edən bir sıra partiyaların üzvlərinə verilən ad.

AQREQAT1 (ID - 879)

[lat.] tex. Ümumi bir işi görmək üçün bir-birinə birləşdirilmiş bir neçə müxtəlif tipli maşından, qurğudan ibarət mürəkkəb maşın. Əlibala Bəşirlinin aqreqat və maşın hissələri ilə necə rəftar etdiyini görüncə Muradın...

AQREQAT2 (ID - 880)

is. [lat.] Maddənin üç halının bərk, duru və qaz hallarının ümumi adı.

AQREQATÇI (ID - 881)

is. xüs. Aqreqatda işləyən, aqreqatı idarə edən fəhlə.
aqro... [yun.] Mürəkkəb sözlərdə: sözün əkinçiliyə, torpağa aid olduğunu göstərən ixtisar, məs.: aqrotexnik, aqrominimum və s.

AQROBİOLOGİYA (ID - 882)

[yun.] Əkinçiliyə, bitkiçiliyə və heyvandarlığa təsir edən ümumi bioloji qanunauyğunluqlar haqqında elm. Aqrobiologiya elmi.

AQROBİOLOJİ (ID - 883)

sif. Aqrobiologiyaya aid olan.

AQROKİMYA (ID - 884)

is. [yun. aqro və ər. kimya] Bitkilərin qidalanmasından, gübrələr tətbiqindən və bitkilərin kimyəvi yollarla qorunma üsullarından bəhs edən elm.

AQROKİMYƏVİ (ID - 885)

sif. Aqrokimyaya aid olan.

AQROMƏNTƏQƏ (ID - 886)

is. [yun. aqro və ər. məntəqə] k.t. Aqronomluq məntəqəsi. Lətif Cəmilə deyirdi: - Məktəb yerini şumlayın, aqroməntəqəni təmizləyin, arxları təmizləyin. Mir Cəlal. ^

AQROMİNİMUM (ID - 887)

[yun. aqro və lat. minimum] Kənd təsərrüfatı sahəsində ən zəruri tədbirlərin və biliklərin məcmusu. Aqrominimumun əsas məsələlərindən biri ziyanverici həşərat və alaq otları ilə mübarizədir.

AQRONOM (ID - 888)

[yun.] Kənd təsərrüfatı (aqronomiya) mütəxəssisi.

AQRONOMİK (ID - 889)

sif. Aqronomiyaya aid olan. Aqronomik üsullar. Aqronomik tədbirlər.
Qorxmazın aqronomik qaydalarını Abbas kişi sadə sözlərlə izah edirdi. Ə.Vəliyev.

AQRONOMİYA (ID - 890)

[yun.] Kənd təsərrüfatı və əkinçilik haqqında elm.

AQRONOMLUQ (ID - 891)

1. is. Aqronom sənəti, aqronomun işi. Aqronomluq maraqlı işdir.
Kosaoğlu çox danışdı. Axırda təklif etdi ki, İmranı aqronomluqdan çıxartmaq lazımdır. İ.Şıxlı. Əmirxanı qayəsizlik yerdən qopardı; Aqronomluq sənətinə getmədi...

AQROŞƏHƏR (ID - 892)

is. [yun. aqro və fars. şəhr] Sovet dövründə kolxozçuların yaratdığı şəhər tipli qəsəbə.

AQROTEXNİKA (ID - 893)

[yun.] Kənd təsərrüfatı bitkilərini becərmə üsulları. Yüksək aqrotexnika bol məhsul götürmənin rəhnidir.Aqrotexnika qaydalarına düzgün əməl edildikdə, qarğıdalı əkini sahəsinin hər hektarından 500-800 sentner yaşıl...

AQROTEXNİKI (ID - 894)

sif. Aqrotexnikaya aid olan. Məhsuldarlığı artırmaq üçün aqrotexniki biliyi artırmaq tələb olunur. - [Əsədov:] ..Allahın beş traktorunu ala bilmir, yeni üsuldan, aqrotexniki qaydada becərmədən danışır. İ.Şıxlı.

AL1 (ID - 895)

1. sif. Qırmızı. Al bayraq. Al qan. Al şəfəq. - Al yanaqların sanasan ki, qızılgül xərməni; Tər zənəxdaninə baxdıqca cünun eylər məni. M.P.Vaqif. Sənə al don yaraşır, niyə qarə geymisən sən; Məgər aşiqin ölübdür, sənə...

AL2 (ID - 896)

is. köhn. Hiylə, məkr, yalan. Aldandılar, aldanmadıq dünyəvi məkrü alına. Nəsimi. Onun hər muyunda yüz min qal oldu; Qaşı fitnə, qəmzəsində al oldu. Qurbani. Canım aldın mey üçün, saqi, içirdin mənə qan; Dad əlindən ki, məni...

AL3 (ID - 897)

is. Xurafata inananların təsəvvüründə: qaranlıqda tək qaldıqda guya insanın gözünə görünən mövhum surət, xəyal; qulyabanı (bəzən “al anası” şəklində işlənir). Ata, ata, süpürgəsaqqal gəlir; Ərdo Məlik gəlir, odur...

ALA1 (ID - 898)

1. sif. Qarışıq rəngli, tükünün bir hissəsi ağ, o biri hissəsi başqa rəngdə olan. Ala at. Ala inək. Ala öküz. - Bu gün onlar xaldar yabıya və ala cöngəyə dərz çatıb daşıyırdılar. S.Rəhimov.
// Ala-bula. İlan vuran ala...

ALA2 (ID - 899)

is. dan. Qanın pozulması nəticəsində dəridə əmələ gələn ağ ləkə (dəri xəstəliyi).
// Xal, ləkə.
□ Ala düşmək - xal düşmək, ağ ləkə düşmək.

ALA3 (ID - 900)

is. məh. 1. B a x alaq.
2. Yeməli göyərti.
ala... Bir sıra mürəkkəb sözlərin əvvəlində sözün ifadə etdiyi şeydə alalıq, rəngbərənglik, ala-bulalıq, ağ rəng ilə qarışıqlıq, yaxud yarımçılıq, qeyri-müəyyənlik,...

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed