İzahlı lüğət

İNVARİANT (ID - 19141)

is. [lat.] Düşdüyü mühitdən asılı olmayan.

İNVENTAR (ID - 19142)

[lat.] 1. Bir müəssisəyə, idarəyə, təşkilata məxsus olan avadanlığın, ləvazimatın və s.-nin məcmusu. Kənd təsərrüfatı inventarı. Xəstəxana inventarı. Zavod inventarı.
2. Həmin ləvazimatın, avadanlığın siyahısı. Inventar...

İNVENTARİZASİYA (ID - 19143)

[lat.] Siyahıyaalma, siyahıyaalınma, inventara daxil etmə (edilmə). Inventarizasiya siyahısı. Inventarizasiya komissiyası. // Hər hansı müəssisəyə, idarəyə, təşkilata məxsus olan şeylərin yerində olub-olmadığını hesablama və...

İNVERSİYA (ID - 19144)

[lat.] dilç. ədəb. Qrammatik hadisə və ya üslubi üsul olaraq, cümlədə sözlərin adi sırasının dəyişdirilməsi.

İNYEKSİYA (ID - 19145)

[lat.] tib. Dəri altına iynə ilə dərman yeritmə.

İNZİBATÇI (ID - 19146)

is. İdarə edən, idarə başçısı; özünə tabe olan idarə və ya müəssisədə yaxşı nizam və intizam yaratmış müdir. Nəriman onu inzibatçı kimi tanımışdı. Mir Cəlal. [Zakir] yaxşı bir mühəndis olmaqla bərabər, yaxşı da inzibatçıdır....

İNZİBATÇILIQ (ID - 19147)

is. Konkret rəhbərlik əvəzinə quru əmr və sərəncam verməklə idarə etmə. [Qəhrəman:] Qəti surətdə inzibatçılığa, hay-küyə yol vermək olmaz. Ə.Vəliyev.

İNZİBATİ (ID - 19148)

sif 1. Nizam-intizama aid olan, nizam və intizamı nəzərdə tutan qanunlara uyğun olan, bir idarənin intizam qanunlarına tabe edilən. Inzibati tədbirlər. Inzibati cəza. □ İnzibati yolla hüq. - icra orqanlarının sərəncamı ilə. Inzibati...

İNZİVA (ID - 19149)

is. [ər.] klas. Xəlvət bir yerə çəkilib adamlardan uzaqlaşma, xarici aləmlə əlaqəsini kəsmə. □ İnzivaya çəkilmək bir guşəyə çəkilib, dünya ilə əlaqəsini kəsmək. [Süleyman] deyərdi ki, rəvayətə görə, .. onun övladından...

İON (ID - 19150)

is. [yun.] fiz. Elektriklə yüklənmiş atom və ya atom qrupu.

İONİZASİYA (ID - 19151)

[yun.] bax ionlaşma və ionlaşdırma.

İONLAŞDIRICI (ID - 19152)

sif fiz. İon əmələ gətirən, ionun meydana gəlməsinə səbəb olan. Ionlaşdırıcı amil.

İONLAŞDIRILMA (ID - 19153)

"İonlaşdırılmaq” dan f.is. ..Havanın süni ionlaşdırılmasına, ondan profilaktika və müalicə məqsədləri üçün istifadə olunmasına maraq artmışdı. (Qəzetlərdən).

İONLAŞDIRILMAQ (ID - 19154)

məch. fiz. İon əmələ gətirilmək.

İONLAŞDIRMA (ID - 19155)

“İonlaşdırmaq” dan f.is.

İONLAŞDIRMAQ (ID - 19156)

f fiz. İon əmələ gətirmək, ion doğurmaq, ion törətmək. Qazı ionlaşdırmaq. Havanı ionlaşdırmaq.

İONLAŞMA (ID - 19157)

is. fiz. Hər hansı mühitdə ionların meydana gəlməsi. Qazların ionlaşması.

İONLU (ID - 19158)

sif. fiz. İonu olan. İonlu reaksiya.

İP (ID - 19159)

is. 1. Uzun pambıq, kətan, yun və s. liflərindən eşilib hazırlanan və əsasən bağ kimi işlədilən məmul. İplə bağlamaq. Tayları iplə sarımaq. - [Ağa:] Gördüm yeşiyin ipi qırılıb. Molla Nəbiqulu yeşiklə bərabər ağacdan uçub,...

İPÇİN (ID - 19160)

İPƏK (ID - 19161)

1. is. Tut yarpaqları ilə bəslənən barama qurdlarının əmələ gətirdiyi çox incə və parlaq tellər və bu tellərdən toxunan qiymətli parçalar. [Əsgər:] Çit, ipək, məxmər, bafta, tafta - hər şeyim var. U.Hacıbəyov. Bir yığın...

İPƏKAÇAN (ID - 19162)

bax ipəkəyirən. İpəkaçan zavodlarda əvvəlcə baramaların üzərində olan tiftikləri, sonra isə nazik ucları ayırırlar. “Əmtəəşünaslıq”. [Qonça:] Rəştdə ipəkaçan dəzgahımız vardı. S.Hüseyn.

İPƏKÇİ (ID - 19163)

1. is. İpəkçilik mütəxəssisi, baramaçılıq mütəxəssisi; baramaçı.
köhn. İpək satan, ipək taciri. Bakıda iri ticarətlə məşğul olan düyüçülər, xalçaçılar, ipəkçilər .. də az deyildi. H.Sarabski.
Sif. mənasında....

İPƏKÇİLİK (ID - 19164)

is. 1. Barama qurdundan ipək hasil etmə işi; baramaçılıq. İpəkçiliklə məşğul olmaq. - [Qonça:] [Ataş] ipəkçiliklə məşğul olurdu. S.Hüseyn. Burada [Rəştdə] ipəkçilik geniş yayılmışdır. M.İbrahimov.
2. Bu işlə məşğul...

İPƏKƏYİRƏN (ID - 19165)

sif İpəyi açan, ayıran, təmizləyən. Ipəkəyirən maşın.

İPƏKXANA (ID - 19166)

is. köhn. İpək karxanası, ipək emalatxanası.

İPƏKQURDU (ID - 19167)

bax baramaqurdu. Ipəkqurduları böyüyüb yaşa çatdıqdan sonra, ipək sarımaq üçün tel buraxmağa başlayırlar. A. Quliyev.

İPƏKLİ (ID - 19168)

sif İpək qarışığı olan, içərisində ipək olan. Ipəkli parça.

İPƏKTOXUYAN (ID - 19169)

sif İpəkdən parça toxuyan. Ipəktoxuyan maşın. - ..Ipəktoxuyan kombinatda yüzlərlə ixtisaslı fəhlə çalışır. S.Rəhman.

İPƏYATMAZ (ID - 19170)

sif və is. Heç bir üsul və qaydaya, nizam və intizama uyuşmayan, heç bir nəsihət və söz qəbul etməyən (adam), tərs (adam).

İPƏYATMA(MA)ZLIQ (ID - 19171)

is. İpəyatmaz adamın hal və keyfiyyəti; tərslik.

İPƏYİRƏN (ID - 19172)

sif İpi açıb təmizləyən və əyirən. Ipəyirən maşın.

İPLƏMƏ (ID - 19173)

1. is. dan. Dəlisov, dəlibaş, dəli. Ipləmənin biridir. O, lap ipləmə imiş. // Sif. mənasında. Zəncirlə, iplə bağlanmalı olan; zəncirləmə. Ipləmə dəli.
2. “İpləmək” dən f.is.

İPLƏMƏK (ID - 19174)

f İplə bağlamaq, iplə sarımaq. Yükü ipləmək. Yeşiyi ipləmək.

İPLİK (ID - 19175)

is. 1. Pambıq lifindən hazırlanan möhkəm, davamlı sap. Pambıq iplik. - Uşağın iki əlinin baş barmaqlarını iplik ilə birbirinə bağlayıb sonra ipliyi kəsirlər. Ə.Haqverdiyev. [Ayna:] Budur, boyatmaq üçün iplik aparıram. Ə.Məmmədxanlı....

İPLİKXANA (ID - 19176)

is. İplik karxanası, iplik fabriki.

İPLİKLİ (ID - 19177)

sif Xalis yun deyil, iplik qarışığı olan, iplik qarışıq toxunmuş. Iplikli parça.

İPOTEKA (ID - 19178)

is. Müavinət, girov qoyulmuş əmlak.

İPPODROM (ID - 19179)

is. [yun.] Cıdır meydanı.

İPRƏNMƏK (ID - 19180)

f İyrənmək, kiməsə, nəyəsə nifrət etmə.

İPRİT (ID - 19181)

[Belçikada İprit şəhərinin adından] kim. Xardal qoxuyan zəhərli qaz; dəridə irinli yara əmələ gətirən və orqanizmi bütünlüklə zəhərləyən davamlı zəhərləyici maddələrdən biri.

İPSİZ (ID - 19182)

sif 1. Başına ip salınmamış, başı iplə bağlanmamış, açıq buraxılmış.
məc. dan. Öz hərəkətlərində həddhüdud bilməyən qaba, qanmaz adam haqqında. Ipsizin biridir.

İPVARİ (ID - 19183)

sif İpə oxşar, ip kimi.

İRAD1 (ID - 19184)

is. [ər.] Söyləmə, demə, danışma. İrad eləmək (etmək) - demək, söyləmək. Ingiltərə vaizi Ser Deterdinq öz moizələrinin birində irad edirmiş ki, dünyada neft iki qisimdir. C.Məmmədquluzadə. [Xarrat:] Əfəndim, irad etdiyim bu...

İRAD2 (ID - 19185)

is. [ər.] Nöqsan, kəsir, eyib, qüsur. İrad eləmək (tutmaq, saymaq) - nöqsan tutmaq, kəsrini, eybini demək. Hicran edibdi könlümü bərbad, ağlaram; Çoxlar tutar bu halıma irad, ağlaram. X.Natəvan. ..Böyüklərə irad tutmaq özü bir...

İRADCIL (ID - 19186)

sif Hər şeyə irad tutmağı, irad tapmağı sevən. Iradcıl adam.

İRADÇI (ID - 19187)

sif Hər şeyə irad tutan, hər şeydə bir nöqsan, eyib, qüsur tapmağa çalışan. Iradçı adam.

İRADÇILIQ (ID - 19188)

is. Hər şeydə irad tutma, hər şeydə bir nöqsan, eyib, qüsur tapmağa çalışma.

İRADƏ (ID - 19189)

is. [ər.] 1. İnsan psixikasının, insanın öz qarşısına qoyduğu məqsədə nail olmaq, arzu və istəklərini həyata keçirmək qabiliyyətində təzahür edən xüsusiyyətlərindən biri. Iradə qüvvəsi. Iradə zəifliyi. [Doktor:] ..Hər...

İRADƏLİ (ID - 19190)

sif. Möhkəm iradəyə, xarakterə sahib olan (bax iradə 1-ci mənada). Iradəli oğlan. - [Günəş] nəzakətli, ciddi və iradəli bir qadın olmuşdu. A.Şaiq. Zeynəb .. ədəbiyyatımızda yaranmış iradəli qadın surətlərindəndir. M.İbrahimov....

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed