İzahlı lüğət

PEYİNLİK (ID - 32727)

is. Peyin yığılmış yer, peyin olan yer. [Sərçələr qışda] gündüzlər özlərini həyətə, tövləyə, pəyəyə, peyinliyə, evlərin dəhlizlərinə soxaraq yem . S.S.Axundov. Çayqırağının yaxşı bir cəhəti də bu idi ki, su və...

PEYİNSƏPƏN (ID - 32728)

sif. k.t. Əkiləcək sahəyə peyin səpmək üçün işlədilən. Peyinsəpən maşın. // Is. mənasında. Peyinsəpəni təmir etmək. Yeni markalı peyinsəpən.

PEYK (ID - 32729)

is. Planet və ya ulduzun ətrafında fırlanan göy cismi. Ay Yerin peykidir. Yupiterin 11 peyki vardır. □ Süni peyk - tədqiqat məqsədi ilə raket vasitəsilə kosmosa buraxılan və göy cisimləri kimi müəyyən orbiti olan cihaz, qurğu. Yerin...

PEYKAN (ID - 32730)

is. [fars.] Əsil mənası “oxun ucundakı sivri dəmir” olub, klassik ədəbiyyatda “kirpik, (gözəlin kirpiyi)” mənasında işlənmişdir. Əlhəzər, yay qaşın, şuxpeykanından; Vurar, yıxar, ötmək olmaz yanından. Q.Zakir. Əzrayılı...

PEYLƏMƏ (ID - 32731)

“Peyləmək” dən f.is.

PEYLƏMƏK (ID - 32732)

f. dan. Xəncər, bıçaq və s. ilə vurmaq, vurub öldürmək, ya yaralamaq. [Siçan:] Bu pişiyin atını bir peyləyin; Xakə yıxın, ömrünü tey eyləyin. S.Ə.Şirvani.

PEYLƏNMƏ (ID - 32733)

“Peylənmək” dən f.is.

PEYLƏNMƏK (ID - 32734)

məch. dan. Xəncər, bıçaq və s. ilə vurulmaq, vurulub öldürülmək, ya yaralanmaq. Iki dəqiqə çəkmədi ki, peylənmiş (f.sif.) dəvə kimi nərə çəkib göyə qalxdı. Mir Cəlal.

PEYMAN (ID - 32735)

[fars.] bax əhd 1-ci mənada. Nədən ləğv oldu peymanlar; Verildi odlu fərmanlar. M.Ə.Sabir. □ Peyman bağlamaq (etmək) - əhd bağlamaq. Ovçu vermədi aman; Toruna düşdü tərlan; Yarla peyman bağlayıb; Qoymuşam yolunda can. (Bayatı)....

PEYMANƏ (ID - 32736)

is. [fars.] klas. 1. Qədəh, piyalə. Sındırma qəlbini peymanə kimi. M.Rahim.
2. məc. Çaxır, şərab mənasında. Qara gözlər süzülüb sərməst olur peymanədən; Ahu tək hərdən dönüb baxmağı öldürdü məni. M.P.Vaqif. Təğafül...

PEYRƏVİ (ID - 32737)

is. [fars.] klas. Qabaqda gedən, rəhbər. // Dalınca gedən, arxasınca gedən.

PEYSƏR (ID - 32738)

PEYVƏND (ID - 32739)

is. [fars.] 1. k.t. Müəyyən xüsusiyyət vermək üçün bir bitki gözcük və ya saplağının başqa bitkiyə calanması; qələm, calaq. □ Peyvənd etmək (vurmaq) - qələm etmək, calamaq. Vurduq ağaclara biz peyvənd, calaq. M.Seyidzadə.
tib....

PEYVƏNDLƏMƏ (ID - 32740)

“Peyvəndləmək” dən f.is.

PEYVƏNDLƏMƏK (ID - 32741)

f. 1. Peyvənd etmək, calaq etmək, qələm etmək. Alma ağacını peyvəndləmək.
2. Peyvənd vurmaq, peyvənd etmək. Qripə qarşı peyvəndləmək.

PEYVƏSTƏ (ID - 32742)

is. [fars.] klas. Daim, həmişə, müttəsil. Peyvəstə bizə yetər bəlası; Novfəl qəzəbindən et qiyası. Füzuli. Çox çəkir hicrini Vaqifi-xəstə; Leylü nahar, şamü səhər peyvəstə. M.P.Vaqif.

PƏDƏR (ID - 32743)

is. [fars.] klas. Ata. Pədərim Salehdir, madərim Reyhan. Molla Cümə. Şad oldu pədər, madəriniz, - bu boya çatdız. M.Ə.Sabir.

PƏDƏRŞAHLIQ (ID - 32744)

is. tar. Kişi qohumluğu xəttinə əsaslanan və kişinin hakim olduğu qəbilə qruplarından ibarət ibtidai icma quruluşunun son dövrü; patriarxat.

PƏHLƏVAN (ID - 32745)

is. [fars.] 1. Çox güclü adam; qəhrəman, igid. Gəzinir ortada səkkiz pəhləvan; Əyri qılınclardan sanki damır qan. H.K.Sanılı. Şərqin bütün pəhləvanları, sərkərdələri, qəhrəmanları, igidləri buradadır. M.S.Ordubadi.
2....

PƏHLƏVANİ (ID - 32746)

b a x qəhrəmani.

PƏHLƏVANLAŞMA (ID - 32747)

"Pəhləvanlaşmaq” dan f.is.

PƏHLƏVANLAŞMAQ (ID - 32748)

f Qoçaqlaşmaq, cəsurlaşmaq, pəhləvan olmaq, cəsarətlənmək. ..Ağagülpəhləvanlaşan (f.sif.) dostunun üzünə mat-mat baxdı. S.Rəhimov.

PƏHLƏVANLIQ (ID - 32749)

is. İgidlik, qəhrəmanlıq, qoçaqlıq. Kişilər dəm vurur pəhləvanlıqdan; Güləşdən, güllədən, ölümdən, qandan. S.Vurğun. Qollarını niyə çırmalamısan, kişi, yoxsa pəhləvanlıq eləmək fikrindəsən? M.İbrahimov.

PƏHMAYİ (ID - 32750)

is. zool. Enli bədəni olan balıq növü.

PƏH-PƏH (ID - 32751)

bax bəh-bəh. [Hacı Məhəmmədəli:] Pəh-pəh, pəh! Maşallah olsun doktor cənablarının elminə. C.Məmmədquluzadə. [Sultan bəy:] Bəli! Sultan bəyin qızı bir gədəyə aşıq olubdur, pəh-pəh, pəh! Ü.Hacıbəyov.

PƏHRİZ (ID - 32752)

is. [fars.] Müəyyən yemək rejimi. Bu camıma şərab süz, pəhriz etmək hədərdir; İçimdə atəşim var, pəhriz edim mən nədən? Şəhriyar. □ Pəhriz gözləmək (saxlamaq) - müəyyən yemək rejiminə riayət etmək. Xəstə pəhriz gözləməlidir....

PƏHRİZKAR (ID - 32753)

is. [fars.] Pəhriz gözləyən (saxlayan), pəhriz rejiminə riayət edən adam.

PƏHRİZKARLIQ (ID - 32754)

is. Pəhrizini gözləmə, ona riayət etmə. Hər iki dünyanın neməti sənətdə, bütün sənətlərin açarı elm və tərbiyədədir. Xüsusilə, nəfisi tərbiyə etmək, təvazökarlıq, pəhrizkarlıq, düz danışmaq, təmiz adlı olmaq, başqalarına...

PƏJMÜRDƏ (ID - 32755)

sif. [fars.] Üzünün rəngi qaçmış, solğun, pərişan, halı pozğun. Halı pəjmürdə, sanki bir məcnun; Anlaşılmaz nədir məramı onun?! H.Cavid. Otaqdan qarasifət, dolaşıq saçlı, pəjmürdə bir qadın çıxıb balkonda durdu. Çəmənzəminli....

PƏJMÜRDƏLİK (ID - 32756)

is. Pəjmürdə adamın görkəmi; solğunluq, pərişanlıq.

PƏL (ID - 32757)

is.: pəl qatmaq (vurmaq) - bir işə maneçilik törətmək, əngəl olmaq, pəlləmək. ..Onu vuran adam ümumi işə pəl qatır, tək özünə yox, gördüyü xeyirli işə də əngəl törədir.. M.Hüseyn. [Gilə Nəbiyə:] Biz toya çoxdan hazırıq....

PƏLƏ (ID - 32758)

sif Yastı, enli. [Koroğlu] pələ bığlarını eşib qulaqlarının dalına keçirdi. “Koroğlu” .

PƏLƏBIG(LI) (ID - 32759)

sif. Yekə, yastı və uzunbığlı.

PƏLƏQULAQ(LI) (ID - 32760)

sif. İri, yastıqulaqlı. Balacaboylu, kök, pələqulaq, yekəburun bir uşaq əlini yuxarı qaldırıb dedi. Ə.Abasov.

PƏLƏNG (ID - 32761)

is. 1. Pişik cinsindən dərisi zolaqlı iri yırtıcı heyvan; qaplan. .. Sədinin bir sözü çıxmır yadımdan: Pişiyin duruşu rəngbərəng olur; Pələngi görəndə o, siçanlaşır; Siçanı görəndə o, pələng olur. X.Rza.
2. məc. İgid,...

PƏLƏNGİ (ID - 32762)

sif Rəngarəng, ala-bəzək. Pələngi parça.

PƏLƏNGLİK (ID - 32763)

is. İgidlik, qoçaqlıq, rəşadət.

PƏLLƏMƏ (ID - 32764)

"Pəlləmək” dən f.is.

PƏLLƏMƏK (ID - 32765)

f məh. İşə maneçilik törətmək, pəl vurmaq, pəl qatmaq.

PƏLMƏ (ID - 32766)

is. dan. Tutqun, aydın olmayan, yarıişıq, zəif işıq.

PƏLMƏLƏNMƏ (ID - 32767)

"Pəlmələnmək” dən f.is.

PƏLMƏLƏNMƏK (ID - 32768)

f məh. Rəngləri çıxaraq bir-birinə qarışmaq, ala-bula olmaq. Xalıların, cecimlərin .. və döşəklərin boyaları bir-birinə qarışaraq pəlmələnmişdi. Çəmənzəminli.

PƏLTƏK (ID - 32769)

PƏLTƏKLİK (ID - 32770)

is. Danışarkən bəzi səsləri düzgün tələffüz edə bilməməkdən ibarət nitq nöqsanı. Pəltəkliyi müalicə etmək. - Oğlan məhzpəltəkliyinin gülüşə səbəb olduğunu düşünüb, qulağının dibinəcən qızardı. M.Hüseyn.

PƏNAH (ID - 32771)

is. [fars] 1. Sığınma, birinin yanına qaçıb ondan himayə və kömək istəmə. Pənah etmək (eyləmək) - 1) özü üçün sığınacaq etmək, məskən etmək. Aləmin dərdü qəmindən xəbərin yox, Seyyid; Mən ki meyxanəni illərdipənah...

PƏNAHGAH (ID - 32772)

is. [fars.] 1. Pənah aparılan yer, pənah yeri, sığınacaq yeri. [Adamlardan biri:] Sən hər şeydən əvvəl bizə bir pənahgah tap ki, biz oradan düşmən ilə vuruşaq. P.Makulu.
məc. Allah mənasında. [Gövhər xanım:] Ey cəmi yaranmışın...

PƏNAHLANMA (ID - 32773)

"Pənahlanmaq” dan f.is.

PƏNAHLANMAQ (ID - 32774)

f Pənah aparmaq, pənah gətirmək, imdad istəmək; sığınmaq. [Bədəl:] Yəqin hər kəs isə .. bizə pənahlanmağa gəlir, qoy gəlsin görək. Ə.Haqverdiyev.

PƏNBƏ (ID - 32775)

sif şair. Açıq-al, gül rəngində. Sevda gəlinlərə məxsus pənbə tüllər içində olaraq gələr.. H.Cavid. Soldu yavaş-yavaş pənbə yanaqlar; Gülümsündü acı gülgün dodaqlar. Ə.Cavad.

PƏNCƏ (ID - 32776)

is. [fars.] 1. Əl ayası ilə beş barmaq birlikdə. Pəncəsini açmaq. - Nəbipəncəsinə sığmayan bafanı yerə qoyub, belini düzəltdiyi zaman günəş onu salamladı. Ə.Abasov. // Heyvanların qabaq ayaqlarının barmaqları ilə dırnaqları....

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed