İzahlı lüğət

NƏHƏNGLİK (ID - 30823)

is. Həddindən artıq böyüklük; yekəlik, irilik, azmanlıq.

NƏHR (ID - 30824)

is. [ər.] Böyük çay, axar su. Heç maraq etmə, yaxınlarda səni; Yenə Kür nəhri öpər. H.Cavid. Tərlan keçən ilin yazında olduğu kimi indi də Kür nəhrinin qudurğan bir sürətlə daşacağını heç gözləmirdi. M.Hüseyn.

NƏHS (ID - 30825)

[ər.] 1. sif Uğursuz, məşum, ağır, tərs gətirən. Nəhs ay. Nəhs ayaq. - Elə ki, nəhs günlərə keçdim və istədim bu bəndi də oxuyam, qırmızısaqqal rəfiqim məni bu yerdə dayandırdı. C.Məmmədquluzadə. [Vaqif Əliməmmədə:]...

NƏHSLİK (ID - 30826)

is. Uğursuzluq, məşumluq, pislik, bədlik. Kim isə bütün bu işləri bu yerin adının nəhsliyinə yozur.. Ə.Sadıq.

NƏHV (ID - 30827)

[ər.] bax sintaksis.

NƏHVİ (ID - 30828)

[ər.] bax sintaktik. Aman, ay Molla, bu şeri oxu, mənasına bax! Sərfinə, nəhvinə, imlasına, inşasına bax! Ə.Vahid.

NƏHY (ID - 30829)

is. [ər.] 1. Qadağan, qadağan etmə. Zahid şərab nəhyi üçün ayə söyləyir; Lakin sorulsa, anlamayır hansı ayədir. Ə.Vahid.

NƏXŞ (ID - 30830)

bax naxış.

NƏİNKİ (ID - 30831)

Mənaca güzəşt bildirən mürəkkəb bağlayıcı. Vəliqulu nəinki anasına nisbət, bəlkə özgələrə görə də artıq üzüyola oğlandı. C.Məmmədquluzadə.

NƏKARƏ (ID - 30832)

dan. “Kimdir?” , “Nəçidir?” , “Nə cürətin sahibidir?” , “Ağzı nədir?” mənalarında sual əvəzliyi məqamında işlənir. O nəkarədir bu sözü desin? - [Heydər bəy:] Ozü sövdəgər, tacir kişidir, ta mənim kimi adama...

NƏQAHƏT (ID - 30833)

is. [ər.] Xəstəlikdən təzə qalxıb özündə əzginlik hiss edən, hələ tamamilə sağalmamış adamın halı; zəiflik, süstlük, əzginlik, nasazlıq. [Əliqulu:] Ancaq ərbabın bir balaca nəqahəti var. S.S.Axundov.

NƏQƏRAT (ID - 30834)

is. [ər.] mus. Nəğmənin hər bəndindən sonra təkrarlanan beyt və misralar. Kupletlər bir-birindən nəqərat vasitəsilə ayrılır. Ə.Bədəlbəyli.

NƏQL (ID - 30835)

is. [ər.] 1. bax nağıl. Qəhrəman balaca Sabir üçün müxtəlifi nəql danışırdı. S.Rəhimov. □ Nəql etmək - bir əhvalatı, hadisəni, hekayəni və s. ardıcıllıqla danışmaq, söyləmək. O qədər çox ki, böyük işlərimiz; Onu...

NƏQLİ (ID - 30836)

[ər.]: nəqli cümlə qram. - müəyyən bir hadisə, əşya, əlamət və s. haqqında məlumat verilən cümlə növü.

NƏQLİYYAT (ID - 30837)

is. [ər. “nəql” söz. cəmi]
Xalq təsərrüfatının, adamların və yüklərin daşınması ilə əlaqədar olan sahəsi, habelə bu və ya başqa daşıma vasitələrinin hər hansı bir növü. Avtomobil nəqliyyatı. Dəmiryol nəqliyyatı....

NƏQLİYYATÇI (ID - 30838)

is. Nəqliyyat işçisi. Nəqliyyatçılar.. motovozları vaxtından qabaq təmir edib işə salmışlar. (Qəzetlərdən).

NƏQŞ (ID - 30839)

[ər.] klas. bax naxış. O, gözünü bir nöqtəyə, oturduğu xalçanın nəqşinə zilləmişdi. M.S.Ordubadi. Xalının rəngi, çeşnisi, nəqşi tərifəlayiq idi. Ə.Vəliyev.

NƏQŞƏ (ID - 30840)

[fars.] bax plan 1 və 3-cü mənalarda. [Məsmə:] Indi öz otağıma daşındıqda, ta qızlığımdan xəyalımda nəqşəsini çəkdiyim otağı hazırlamağa başladım. S.Hüseyn. Nagəhani qərarla pozur bütün nəqşəni; Bir hərəkətlə yarır...

NƏQŞLİ (ID - 30841)

b ax naxışlı 1-ci mənada. Belində zərif nəqşli tirmə .. var idi. M.Rzaquluzadə. [Aslan:] [Anamın] toxuduğu nəqşli ərəqçinlər hamını valeh edirdi. S.Vəliyev.

NƏLBƏKİ (ID - 30842)

is. Stəkan, fincan altına qoyulan müxtəlif ölçülü çini və ya şüşə qab. Dilşadxanım çayı nəlbəki ilə içər. T.Ş.Simurq. Sona .. öz çayını nəlbəkiyə tökəndə Qədirə işarə ilə rişxəndyana dedi.. Ə.Əbülhəsən. Nəlbəki...

NƏLEYİN (ID - 30843)

is. [ər.] köhn. Başmağa oxşar ayaqqabı. [Molla Qasım] ayağına qara meşindən dikdaban Təbriz dübəndisi və bəzi vaxt sarı rəngli nəleyin geyərdi. H.Sarabski. Ayaqlarındakı nəleyinləri sürükləyən bu qadınlar ağır-ağır yeriyirdilər....

NƏM (ID - 30844)

is. 1. Yaşlıq, islaqlıq, rütubət. Nəm çəkmək. Nəmini almaq. // sif. Azca yaş, islaq, rütubətli. Nəm torpaq. Nəm divar. Nəmpaltar. // Rütubət. Insanı qəm çürüdər; Dəmiri nəm çürüdər. (Məsəl). Gəldiyev əlindəki kibrit...

NƏMÇİLƏMƏ (ID - 30845)

“Nəmçiləmək” dən f.is.

NƏMÇİLƏMƏK (ID - 30846)

f Narın-narın yağmaq, yağış çiləmək. Yavaş-yavaş yağış nəmçiləyir, xırda damcılar Gülzarın üzünə, döşlərinə toxunurdu. C.Cabbarlı.

NƏMÇİMƏ (ID - 30847)

“Nəmçimək” dən f.is.

NƏMÇİMƏK (ID - 30848)

f 1. Nəm çəkmək, yaş olmaq, nəm olmaq. Indi bildim ki, qocalmışam. Yoxsa mən olam, iş görəndə alnım nəmçiyə. Ə.Vəliyev.
2. Yaşarmaq, doluxsunmaq, sulanmaq. Pası nəmçimiş (f.sif.) gözlərini silə-silə: - Ya bizi, ya da .....

NƏMƏKBƏHARAM (ID - 30849)

sif. və is. [fars. nəmək bə... və ər. həram] Yaxşılığı itirən, nankor, duz-çörək itirən (çox vaxt söyüş mənasında). [Xan:] Ikinizi də burada parça-parça eləyəcəyəm. Nacinslər, nəməkbəharamlar! Ə.Haqverdiyev. [Hacı Nəsir:]...

NƏMƏKDAN (ID - 30850)

is. [fars.] Duzqabı. Süfrəyə nəməkdan qoymaq. - Dedim ki, nankorsan, duz-çörək yedin; Həyat süfrəsində sındı nəməkdan. Şəhriyar.

NƏMƏKİ (ID - 30851)

sif. [fars.] Təbiətcə şux, məzəli, duzlu. O çox nəməki adamdır. - [Mirzə Ələkbər Sabir] nəməki danışmağı, şux, zərif və hazırcavablığı səbəbindən az zamanda üləma və əyanın yanında məruf və məşhur olur və ümumun...

NƏMƏKOV (ID - 30852)

is. [fars.] Xarab olmamaqdan ötrü yağı, pendiri və s. qoymaq üçün hazırlanan duzlu su.

NƏMƏNƏ (ID - 30853)

dan. köhn. “Nə?” , “necə?” mənalarında sual əvəzliyi. [Molla Səfi:] Ay Cəbi, bu qutudakı nəmənədir? N.Vəzirov. [Xortdan:] Mərdəki, burada nəmənə qayırırsan? Ə.Haqverdiyev. [Qafar arvadına:] Nəmənə? Səni teatra aparım?...

NƏMƏR (ID - 30854)

is. etnoqr. Xalq adətincə toyda, nişanda paylanan şimi, pul və s. [Toyda] o qədər xələt, o qədər nəmər yığıldı ki, hədsizhesabsız. “Koroğlu” . Xanım nəmər bağışladı; Ələsgər yazdı dəftərə. Aşıq Ələsgər.

NƏMİ (ID - 30855)

is. məh. Alaçığın içəri-sində qarğıdan hörülmüş bağlı yer; anbar. [Güldəstə:] Atam karıxdığından nəminin qapısını açıq qoyub gedibdir. Ə.Haqverdiyev. Qəhrəman alaçıqdakı nəmidə gizləndi. Ə.Vəliyev.

NƏMİŞ (ID - 30856)

sif Rütubətli, yaş, nəm. Nəmiş külək. - [Odunçuoğlu] arxası üstə nəmiş torpaq döşəmə üstündə uzanmışdı. Ə.Məmmədxanlı. Nəmiş hava dərdli ana kimi ağlayır, göz yaşını quruda bilmirdi. Ə.Vəliyev.

NƏMİŞLƏNMƏ (ID - 30857)

“Nəmişlənmək” dən f.is.

NƏMİŞLƏNMƏK (ID - 30858)

bax nəmlənmək.

NƏMİŞLİK (ID - 30859)

is. 1. Yağmurluluq, yağışlılıq, yağıntı. Yaz nəmişlik (z.) keçdi. - [Babakişi:] Bu il, qızım, türkün sözü, nəmişlik olmadı, havalar quru keçdi, mən də borca düşmüşəm. Cabbarlı. [Ana:] Keçən il nəmişlik, bu il də quraqlıq....

NƏMLƏNDİRMƏ (ID - 30860)

“Nəmləndirmək” dən f.is.

NƏMLƏNDİRMƏK (ID - 30861)

f Nəm etmək, rütubətləndirmək.

NƏMLƏNMƏ (ID - 30862)

“Nəmlənmək” dən f.is.

NƏMLƏNMƏK (ID - 30863)

f Nəm olmaq, canına su çəkmək; rütubətlənmək. Torpaq yağışdan sonra nəmlənib.

NƏMLƏŞMƏ (ID - 30864)

“Nəmləşmək” dən f.is.

NƏMLƏŞMƏK (ID - 30865)

f Nəm olmaq, rütubətlənmək, yaş olmaq.

NƏMLİ (ID - 30866)

sif 1. Bax nəm 1-ci mənada. Nəmli torpaq. Nəmli divar. - [Vaqif:] Gözümün işığı, canım, ciyərim; Bu nəmli torpaqlar olsa dayerim. S.Vurğun. [frudin] nəmli kərpicin üstündə oturduqda hərəkət edib gedən maşının səsini eşitdi....

NƏMLİK (ID - 30867)

is. Yaşlıq, rütubətlik, rütubət. Havanın nəmliyi. Küləyin nəmliyi. - Qar az yağdığından torpağın nəmliyi kifayət deyil. Ə.Vəliyev.

NƏMLİLİK (ID - 30868)

is. Nəm şeyin halı. Torpağın nəmliliyi. Havanın nəmliliyi.

NƏM-NÜM (ID - 30869)

nəm-nüm etmək (eləmək) dan. - özünü naza qoy-maq, zahirən narazılıq göstərmək, razı olmamaq. [Pərzad:] ..Bunun qabağında beş min manat başlıq nədir ki, ona [Hacı Seyidgil] nəm-nüm edirlər? Mir Cəlal. [Atam:] [Mirzə Cəmil]...

NƏNƏ (ID - 30870)

is. 1. Atanın, yaxud ananın anası; nəvəsi olan qadın. ..Ikramın fikri dəyişir, bütün günahları nənəsində görürdü. Ə.Əbülhəsən.
Bəzi yerlərdə anaya deyilir.
Yaşlı və hörmətli qadın, yaxud yaşlı qadına hörmətlə...

NƏNƏCAN (ID - 30871)

is. Nənəyə, yaxud qoca qadına mehribanlıqla müraciət. Nənəcan, bir az oturub dincinizi alın. - [Qumru:] Köməyə gəl, nənəcan, mən tapa bilmirəm, o [boyaqgülü] hansıdır?.. Ə.Məmmədxanlı.

NƏNƏCİK (ID - 30872)

bax nənəcan.

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed