İzahlı lüğət
XƏSPUŞ (ID - 17462)is. [fars.] Fırıldaqçı, xırda oğru, cibgir, cibəgirən. Xəspuşlardan birisipulları iki əli üzərində Varisə doğru uzadaraq: - Varis bəy, hər kəsdən çox mən qazandım. A.Şaiq. [Qulamrza Rüstəmbəyə:] Bu xəspuşların qəribə...
|
XƏSPUŞLUQ (ID - 17463)is. Fırıdaqçılıq; cibgirlik, xırda oğruluq.
|
XƏSTƏ (ID - 17464)sif [fars.] 1. Səhhəti yerində olmayan, bir xəstəliyi olan; naxoş, azarlı. Xəstə uşaq. - Xəstə əsgər dərindən nəfəs aldı. H.Nəzərli. Xəstə atalarının ürəyini sıxmaq istəməyən oğul və qız güzəranlarından şikayət eləmədilər....
|
XƏSTƏHAL (ID - 17465)sif. [fars. xəstə və ər. hal] Bir qədər xəstə, kefsiz, halsız, nasaz. Iyirmi beş bahar görmüş bu adam altmış xəzan keçirmiş qoca kimi yorğun, xəstəhal və ölgün görünürdü. A.Şaiq. // məc. Halsız, ölgün, düşkün. Saqi,...
|
XƏSTƏHALLIQ (ID - 17466)is. Kefsizlik, halsızlıq, düşkünlük, nasazlıq.
|
XƏSTƏXANA (ID - 17467)is. [fars.] Müalicə üçün xəstələrin yatdığı ev, bina, müəssisə. Xəstəni xəstəxanaya qoymaq. - Yaralı hərbi xəstəxanada .. yatmışdı. Ə.Məmmədxanlı. 14 oktyabr - qırx doqquzyaşım... Görüşdük onunla xəstəxanada; Əyləşib...
|
XƏSTƏXANALI (ID - 17468)sif. Xəstəxanası olan. Xəstəxanalı qəsəbə.
|
XƏSTƏ-XƏSTƏ (ID - 17469) zərf Xəstə olduğu halda, azarlı-azarlı, naxoş halda. Xəstə-xəstə qonaqlığa getmək. - Polad Kamilin xəstə-xəstə gördüyü işə məəttəl qaldı. M.Süleymanov.
|
XƏSTƏLƏNDİRMƏ (ID - 17470)“Xəstələndirmək” dən f.is.
|
XƏSTƏLƏNDİRMƏK (ID - 17471)/. Xəstə etmək, xəstələnməsinə səbəb olmaq, azara salmaq, azarlatmaq, naxoşlatmaq. Dünənki külək məni xəstələndirdi.
|
XƏSTƏLƏNMƏ (ID - 17472)“Xəstələnmək” dən f.is.
|
XƏSTƏLƏNMƏK (ID - 17473) /. Azarlamaq, naxoşlamaq, bir xəstəliyə tutulmaq. Özümü soyuğa verib xəstələndim. - Doğrudan da, keçən il Bakıya, Tahirin yanına gedəndə Gülsənəm arvad xəstələnmişdi. M.Hüseyn. Əvəz kişi oğlunun tər köynək dayandığını...
|
XƏSTƏLİK (ID - 17474)is. Orqanizmin normal həyat fəaliyyətinin pozulması halı; azar, naxoşluq. Göz xəstəlikləri. Sağalmaz xəstəlik. Yoluxucu xəstəlik. - Aygün xəstəlikdən qalxır ayağa; Qaynayır gözündə yenə də həyat. S.Vurğun. [Nuriyyə:] Bilirdim...
|
XƏSTƏLİKLİ (ID - 17475)bax xəstəməzac.
|
XƏSTƏLİKTÖRƏDƏN (ID - 17476)is. Xəstəlik törəməsinə səbəb olan, azar mənbəyi olan, mikrobları yayan. Xəstəliktörədən mikroblar.
|
XƏSTƏLİKTÖRƏTMƏ (ID - 17477)is. Xəstəlik törəməsinə, xəstəlik yayılmasına səbəb olma, xəstəlik mənbəyi olma. Virusun xəstəliktörətmə qabiliyyəti.
|
XƏSTƏMƏZAC (ID - 17478)sif. [ər.] Xəstəliklərə, tez xəstələnməyə mail olan, tez-tez xəstələnən, üzərindən xəstəlik əskik olmayan.
|
XƏSTƏMƏZACLIQ (ID - 17479)is. Xəstəliyə mail olma; üzərindən xəstəlik əskik olmayan, tez-tez xəstələnən adamın halı.
|
XƏŞƏL (ID - 17480)b ax xaral. Bir adam ki, .. kömür xəşəllərini dalına şələləyib hıqqana-hıqqana gətirə, ..qalxa-qalxa Müqim bəy Cavanşir kimi bir əsilzadənin mühafizi ola, daha nə üçün vəziyyətindən razı olmazdı. S.Rəhimov.
|
XƏŞƏM (ID - 17481)is. zool. Şirin sularda yaşayan, yeyilən balıq növü. Ildırım qeyzini sel-sel axıdan; Çapaqdan, xəşəmdən, qızıl balıqdan; Rəng alan, dad alan dəli çaylarım.. X.Rza.
|
XƏŞİL (ID - 17482)is. Suda bişirilib yağ və doşabla yeyilən xəmir xörəyi. Qarğa özünü quş bilir, xəşil özünü aş. (Ata. sözü). [Ağa Kərim xan:] Tez ürəktutan xörəklərdən .. biri xəşildir. N.Vəzirov. ..Kənd əhli bilirlər ki, doşabsız...
|
XƏTA (ID - 17483)is. [ər.] Səhv, yanlışlıq, qələt. Mürəttib xətası. Korrektor xətası.
|
XƏTBAŞI (ID - 17484)is. Kişilərdə saçın gicgah tərəfdə qulağın qabağında olan hissəsi. [Budaq:] Yeznəm məni görcək yerindən qalxıb içəridə var-gəl eləməyə, arabir sol əli ilə xətbaşını qaşımağa, gah da bığlarını əlləşdirməyə başladı....
|
XƏTÇƏKƏN (ID - 17485)is. xüs. Xətt çəkməyə məxsus alət; cızıqçəkən. Xətçəkəni lazımi hündürlük ölçüsündə saxlamaq üçün masştabı olan hündürlükölçəndən .. istifadə edilir. Ə.Əliyev.
|
XƏTƏR (ID - 17486)is. [ər.] 1. Təhlükə, qorxu. [Şah öz-özünə:] İndi bütün ümidim vəzirin fərasətinədir, yəqin keçəni görüb mənim xətərdə olduğumu anlar. Ü.Hacıbəyov.
2. Ziyan, zərər. [Həcər:] Ömrün uzun olsun, Qəhrəman qardaş;... |
XƏTƏRLƏNMƏ (ID - 17487)“Xətərlənmək” dən f.is.
|
XƏTƏRLƏNMƏK (ID - 17488)f Xətər dəymək, zərər, ziyan görmək. // Korlanmaq, xarab olmaq, zədələnmək. Blindajın divarları və tavanı adda-budda xətərlənmişdi. Çəmənzəminli.
|
XƏTƏRLİ (ID - 17489)sif. Çox qorxulu, çox təhlükəli, təhlükə ilə dolu, xətər gətirə bilən, xatalı. Xətərli səfər. Xətərli yol. Xətərli iş. - [Gülbahar:] Bəlkə xətərli yaradır .. qolunu belə, başına dönüm, çıxart, Əhməd! N.Vəzirov....
|
XƏTƏRLİLİK (ID - 17490)is. Qorxulu, təhlükəli olma, xətər gətirmə; təhlükəlilik.
|
XƏTƏRNAK (ID - 17491)sif. [ər. xətər və fars. nak] klas. b a x xətərli. Sərsəri basma qədəm eşq təriqinə, Füzuli; Ehtimal eylə ki, qayətdə xətərnak səfərdir. Füzuli. [Mirzə Rza:] Gəzinmə İran adında xətərnak səhralarda, qayıt Firəngistana,...
|
XƏTƏRSİZ (ID - 17492)sif. Qorxusuz, təhlükəsiz, xatasız. Xətərsiz iş. Xətərsiz səfər. - [Ataş:] Xalıqverdi əmi deyirdi ki, Turaclı yolu xətərsizdir. Ə.Vəliyev. [İsmayıl kişi Namaza:] Sən bir qədər adam götür, arvad-uşağı xətərsiz yerə apar...
|
XƏTƏRSİZLƏŞDİRMƏ (ID - 17493)“Xətərsizləşdirmək” dən f.is.
|
XƏTƏRSİZLƏŞDİRMƏK (ID - 17494)f Xətərsiz etmək, qorxusuz, təhlükəsiz hala gətirmək. [Veysəl] Kəngərlini qorxudub buradan uzaqlaşdırmaq, Ataşın yolunu xətərsizləşdirmək istəyirdi. Ə.Vəliyev.
|
XƏTƏRSİZLƏŞMƏ (ID - 17495)“Xətərsizləşmək” dən f.is.
|
XƏTƏRSİZLƏŞMƏK (ID - 17496)f Qorxusuz, təhlükəsiz olmaq, əminlik olmaq. Yollar xətərsizləşib.
|
XƏTƏRSİZLİK (ID - 17497)is. Xətərsiz, qorxusuz olma; təhlükəsizlik, əmin-amanlıq.
|
XƏTİB (ID - 17498)is. [ər.] Məsciddə xütbə oxuyan din xadimi. Xətib minbərdən yerə düşməmiş, əhali hakimi və xətibi gözləməyərək məsciddən çıxdı. M.S.Ordubadi. // köhn. Gözəl natiq.
|
XƏTİBLİK (ID - 17499)is. Xətib vəzifəsi, xətibin işi.
|
XƏTİR (ID - 17500)is. [ər.] Hörmət, ehtiram, sayğı; şan-şərəf. Xətrini əziz tutmaq. Xətrini istəmək. Xətir üçün xəstə yatmazlar. (Ata. sözü). Xətir qoymaq (saxlamaq) - hörmət eləmək, hörmətini saxlamaq; güzəşt eləmək. Xətri qalmaq - incimək,...
|
XƏTİR-HÖRMƏT (ID - 17501)b ax xətir. Xətir-hörmət saxlamaq. Xətir-hörmət gözləmək. Xətirhörmət bilmək. - [Sərvinaz qarı:] Bala, Həsrət, belə şeylərə qol qoyma, yoxsa aralıqda olan bütün xətir-hörmət tökülər. B.Bayramov.
|
XƏTİRLİ (ID - 17502)sif Xətri əziz, hörmətli, hörmət edilən, sayılan, ehtirama layiq, nüfuzlu. Xətirli adam.
|
XƏTKEŞ (ID - 17503)[ər. xətt və fars. ...keş] bax xətçəkən. Xətkeşlə cızıq çəkmək. - [Gəldiyevin] düz on yeddi gün qələm, xətkeş, pərgar, rezin əlindən düşmədi. Mir Cəlal.
|
XƏTM (ID - 17504)is. [ər.] 1. Bitirmə, qurtarma, sona çatdırma. □ Xətm etmək (eləmək) - 1) bitirmək, tamamlamaq, sona çatdırmaq. Billah ki, nə xoş demiş Nizami; Bu babdə xətm edib kəlami. Füzuli; 2) din. oxuyub tamamlamaq, bitirmək (Quranı). Şaşırmış...
|
XƏTMİ (ID - 17505)bax gülxətmi. [Çöllərdə] nərgiz, nanə, xətmi, nilufər, nə desən taparsan. Mir Cəlal.
|
XƏTT1 (ID - 17506) is. 1. Yazarkən hərfləri təsvir etmə tərzi, yazı yazma xüsusiyyəti; yazı. Gözəl xətt. Uşaq xətti. Tanış xətt. - [Yaqut:] Məktubu açmışdım və uşaq xəttinə oxşar o tanış xətti görərkən yenə əllərim titrəmişdi. Ə.Məmmədxanlı....
|
XƏTT2 (ID - 17507) is. [ər.] 1. Cızıq. Kağızda dikinə çəkilən xətlərin sayı indi beş idi. Ə.Əbülhəsən. İki məntəqəni birləşdirən yol. Moskva
Bakı dəmiryol xətti. Moskva - Kiyev hava xətti. Trolleybus xətti. // Teleqraf, telefon rabitəsi... |
XƏTTAT (ID - 17508) |
XƏTTATLIQ (ID - 17509)is. Gözəl xətlə yazma sənəti.
|
XƏTTİ-HƏRƏKƏT (ID - 17510) is. [ər.] 1. köhn. Döyüşü hazırlama və aparma sənəti, döyüş üsulları; taktika. Düşmənin xətti-hərəkəti. [Nizami:] Biz, Fəxrəddinin göstərdiyi xəttihərəkətlə irəli getsək, fars və ərəb cahangirlərinin keçmişdə və...
|
XƏTTÜ XAL (ID - 17511) is. [ər. xətt və fars. xal] klas. Gözəlin sifəti mənasında. Qoymazsan baxmağa xəttü xalına; Tamaşayi-camalını kəsibsən! M.P.Vaqif. Xəttü xalə verib xeyli nəzakət; Siyah zülfü hamısından baş çəkib. Q.Zakir.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
Rus dili kursu
Tam məlumat...
Ofis proqramları kursu
Tam məlumat...
Rəsm kursu (kursda / online)
Tam məlumat...
......