Bölmə III

§23. Dil, nitq və nitq fəaliyyəti. Hissə 1.

Test ID - 48427
Müəllif: Admin (Əlavə edilib: 06.05.2011)

Nitqin aydınlığı dedikdə nə başa düşülür?

Üslubi kateqoriyadır, nitqin keyfiyyətidir
Nitqdə işlənən dil ünsürlərinin müxtəlifliyi, rəngarəngliyi və çoxluğudur
Heç bir çətinlik çəkmədən izah və şərhə, əlavə vasitələrə tələb yaranmadan başa düşülməsidir
Nitqin təzahürü üçün lazım gələn ictimai, psixoloji və fizioloji aktların sistemidir

CAVAB DÜZDÜR!

Testin cavabını DÜZ tapdınız. Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.

CAVAB SƏHVDİR

Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə 1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Testin cavabını göstər
Testdə səhv var?

Testin izahını yazın

Zəhmət olmasa testin izahını maksimum detaylı yazın.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı "Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.

Əşyəvi yazı dedikdə nə başa düşürsünüz?

fikrin şəkillərdə ifadəsi
fikrin əşyalarda ifadəsi
fikrin səslərlə ifadəsi
fikrin sözlə ifadəsi
yazının bütün növlərinin ifadəsi

Natiqlik sənətinin əsas tələblərindən biri səhvdir:

Mümkün qədər geniş danışmaq
Düzgün, dəqiq və gözəl danışmaq
Nitqin intonasiyasına, ritminə fikir vermək, ritmin tələblərinə uyğun bədən, baş və əl – qol hərəkətləri etmək
Nitqə əvvəlcədən hazırlaşmaq

Azərbaycan ədəbi dilinin hansı normasında dəyişmə gec olur?

Fonetik
Leksik
Qrammatik
Həm fonetik, həm leksik

Azərbaycan dili hansı xüsusiyyətlərinə görə iltisaqi dillərə aiddir?

Morfoloji quruluşuna görə
Ahəng qanunun möhkəmliyinə görə
Alınma sözlərə görə
Türk dilləri ilə qohumluğuna görə

Aşağıdakı fikirlərdən biri düzgündür:

Leksik şəkilçilər qoşulduqları sözlərin formasını dəyişir
Dildəki ayrı – ayrı sözlər kimi şəkilçi morfemlər omonim ola bilmir
Dilin mənalı hissələri, yəni kök, leksik və qrammatik şəkilçilər ayrı – ayrılıqda fonem adlanır
Morfemika dilçiliyin sözlərin tərkibindən, onların quruluşundan bəhs edən bölməsidir

Vurğu haqqında aşağıdakı fikirlərdən biri düzgündür:

Sözlərdə hecalardan birinin və cümlələrdə sözlərdən birinin digərlərinə nisbətən qüvvətli tələffüz olunmasına vurğu deyilir
Azərbaycan dilində vurğunun iki növü var
Türk mənşəli sözlərdə vurğulu heca sözün əvvəlində gəlir
Dilimizdəki bütün şəkilçilər vurğu qəbul edir

Vurğu ilə bağlı düzgün fikri göstərin:

Vurğu hecalardan birinin digərinə nisbətən qüvvətli deyilməsidir
Türk mənşəli sözlərdə vurğu sözün əvvəlində olur
Alınma sözlər vurğu qəbul etmir
Şəkilçilər vurğu qəbul etmir

Dilin funksiyaları haqqında aşağıdakılardan biri səhvdir:

Yalnız dil vasitəsilə insanlar bir – birilərini asanlıqla başa düşür
Dil canlılardan ancaq insana aiddir
İnsanlara qulluq göstərən başqa ictimai hadisələr yoxdur
Dil cəmiyyətdə ünsiyyət vasitəsi kimi işlənir

Bu nitq normalarından hansında dəyişkənlik daha tez olur?

Qrammatik
Leksik
Fonetik
Həm fonetik, həm leksik

Bu fikirlərdən hansı səhvdir?

Nitq mədəniyyətinin ən mühüm şərti, ədəbi dilin normalarına əməl etməkdir
Nitq mədəniyyəti dilçiliyin nəzəri yox, praktik sahəsi sayılır
Nitqin dəqiqliyi dedikdə üslub baxımından ən uğurlu bədii dil vahidinin işlədilməsi nəzərdə tutulur
Nitq mədəniyyəti nitqin ortaya çıxması üçün lazım olan ictimai, psixoloji və fizioloji proseslərin toplusudur

Dil və nitq haqqında aşağıdakılardan biri səhvdir:

Nitq əsasdır, dil ondan törəmədir
Dil tarixən çox az dəyişikliklərə uğrayır
Ünsiyyət vasitəsi olan dilin ünsiyyət prosesi olan nitqə çevrilməsi çox mürəkkəb bir hadisədir
Nitq dilə nisbətən dəyişkəndir

Nitqin düzgün tərifini tapın:

Nitq – ünsiyyət vasitəsi olub, mücərrəd işarələr sistemindən ibarətdir
Nitq – ünsiyyət prosesidir, bu və ya digər məlumatın ifadə tələbinə uyğun olaraq dilin ifadə imkanları əsasında meydana çıxır
Nitq – nitqin təzahürü üçün lazım gələn ictimai, psixoloji və fizioloji aktların sistemidir
Nitq ünsiyyət vasitəsidir

Özləşmə meyli haqqında fikirlərdən biri səhvdir:

Müasir Azərbaycan dilinin lüğət tərkibində 60 – cı illərdən başlayaraq özləşmə meylləri müşahidə olunur
Dili tərk etmiş bir sıra türk mənşəli sözlərin yenidən qayıtması da özləşmə prosesinin təsiri ilə baş verir
Özləşmə dedikdə hər cür söz yaradıcılığı başa düşülür
Özləşmə üç yolla gedir

Aşağıdakı fikirlərdən biri səhvdir:

Ədəbi dil xalq dilinin ciddi fonetik, leksik, morfoloji və sintaktik normalar əsasında fəaliyyət göstərən formasıdır
Ədəbi dil xalq dilinin cilalanmış təzahürüdür
Ədəbi dilin yazılı və şifahi formaları var
Şifahi ədəbi dilin ilk nümunələri dövlət sənədlərinin, dövlət başçılarının məktublarının dili olmuşdur

Dilə aid edilən əlamətlərdən biri yanlışdır:

Mücərrəd işarələr sistemindən ibarətdir
Özünəməxsus quruluşu, ifadə imkanları yoxdur
Tarixən çox az dəyişikliyə uğrayır
Ünsiyyət vasitəsidir

Dil normalarına uyğun gələn nitq:

Düzgün nitqdir
Aydın nitqdir
Yığcam nitqdir
Obrazlı nitqdir

Natiqlik sənətinin əsas tələbləri sırasında verilənlərdən biri səhvdir:

Mövzu haqqında geniş danışmaq
Dinləyicilər üçün anlaşıqlı şəkildə danışmaq
Nitqin intonasiyasına uyğun əl – qol, baş və bədən hərəkətləri etmək
Nitqə əvvəldən hazırlaşmaq

Hansı nümunədə ədəbi dilin orfoepik norması pozulmuşdur:

[ mə:llim ]
[ otax ]
[ mənnən ]
[ şəfək ]

Sözün ədəbi dildəki yazılış qaydası adlanır:

Orfoqrafik norma
Orfoepik norma
Qrammatik norma
Leksik norma

Biri natiqliyin sahəsi deyil:

Bədii natiqlik
Siyasi natiqlik
İşgüzar natiqlik
Publisistik natiqlik

Sözün törəmə mənası adlanır:

Leksik məna
Məcazi məna
Həqiqi məna
Qrammatik məna

Şəkilçi artırıldıqda vurğunu özündə saxlayan alınma sözləri göstərin:

Dünyagörünüşü, Ağdam, Ağdaş
Firma, ferma, kosmos
Fonetika, Afrika, ildırım
qıpqırmızı, əvvəl, lakin
alma, gəlin, lakin

Düzgün fikri müəyyənləşdir

Dil yalnız əşya və hadisələri adlandırır
Dil ünsiyyət vasitəsi kimi canlılardan yalnız insana məxsusdur
Dil cəmiyyət olmadan da yarana bilər
Dil və şüurun yaranması ayrı-ayrı ictimai proseslərdir
Dil mühitindən asılı olmayaraq, doğulan uşaq sonradan mütləq valideynlərinin dilində danışacaq.
......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed