Bölmə III

§19. Nitq mədəniyyəti anlayışı. Hissə 1.

Test ID - 48358
Müəllif: Admin (Əlavə edilib: 01.05.2011)

Nitq mədəniyyətinin əsas şərtlərindən biri deyil:

Düzgünlük
Sərbəstlik
Dəqiqlik
İfadəlik

CAVAB DÜZDÜR!

Testin cavabını DÜZ tapdınız. Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.

CAVAB SƏHVDİR

Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə 1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Testin cavabını göstər
Testdə səhv var?

Testin izahını yazın

Zəhmət olmasa testin izahını maksimum detaylı yazın.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı "Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.

Əşyəvi yazı dedikdə nə başa düşürsünüz?

fikrin şəkillərdə ifadəsi
fikrin əşyalarda ifadəsi
fikrin səslərlə ifadəsi
fikrin sözlə ifadəsi
yazının bütün növlərinin ifadəsi

Vurğusu birinci hecaya düşən sözü göstərin

Maarif
Dovğa
Sonra
Yamyaşıl
Faciə

Mimika nədir?

əl – qol hərəkətləri
bədii natiqlik
üz əzələlərinin mənalı hərəkəti
nitq etiketləri

Yazı ilə bağlı fikirlərdən hansı düzgündür?

Şəkli və fikri yazılardan bu gün istifadə olunmur
Yazı səsli dilin norma ilə qavrayışını təmin edən işarələr sistemidir
Yazının ən qədim forması ideoqrafik yazıdır
Yazının ən mükəmməl, ən çevik forması sillabik yazıdır

Aşağıdakı fikirlərdən biri düzgündür:

Sintaktik yolla söz yaratma prosesi iki və daha artıq sözün birləşərək bir məna ifadə etməsi yolu ilə yaranır
Leksik şəkilçilər omonim olduqları halda, sinonim və antonim ola bilmirlər
Morfoloji yolla söz yaratmaq prosesi söz köklərinə qrammatik şəkilçilər yaratmaqla yaranır
Dildə yeni sözlər yalnız leksik və morfoloji yolla yaranır

Nitq etiketləri haqqında səhv fikri göstərin:

Nitq etiketlərindən yerli – yerində istifadə olunması ünsiyyətin normal gedişinə, anlaşmaya kömək edir
Elə nitq etiketləri vardır ki, əsrlər, minilliklər boyu sabit qalır
Elə nitq etiketləri vardır ki, müəyyən dövrdə, mərhələdə işlənib, sonra ünsiyyətdən çıxır
Yoldaş! Vətəndaş! müraciət formaları fəal işlənən nitq etiketləridir

Bu fikirlərdən hansı səhvdir?

Nitq mədəniyyətinin ən mühüm şərti, ədəbi dilin normalarına əməl etməkdir
Nitq mədəniyyəti dilçiliyin nəzəri yox, praktik sahəsi sayılır
Nitqin dəqiqliyi dedikdə üslub baxımından ən uğurlu bədii dil vahidinin işlədilməsi nəzərdə tutulur
Nitq mədəniyyəti nitqin ortaya çıxması üçün lazım olan ictimai, psixoloji və fizioloji proseslərin toplusudur

Nitq mədəniyyəti haqqında fikirlərdən biri səhvdir:

Natiqliklə nitq mədəniyyətini eyniləşdirmək olmaz
Hər kəs nitqini tərbiyə edə bilər
Ədəbi dilə yiyələnməyin özü nitq mədəniyyətinə sahib olmağa çalışmaqdır
Hər kəs natiq ola bilər

Dil və nitq haqqında aşağıdakılardan biri səhvdir:

Nitq əsasdır, dil ondan törəmədir
Dil tarixən çox az dəyişikliklərə uğrayır
Ünsiyyət vasitəsi olan dilin ünsiyyət prosesi olan nitqə çevrilməsi çox mürəkkəb bir hadisədir
Nitq dilə nisbətən dəyişkəndir

Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin normaları haqqında fikirlərdən biri düzgündür:

Dilin xarici quruluşunu onun fonetikası, leksikası və qrammatikası təşkil edir
Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin normaları bu dilin dialekt, yaxud şivələrinə məxsus normalardan və xalq danışıq dilindəki qeyri – sabit normalardan fərqlənmir
Ədəbi dilin normaları bir sistem olsa da, onların müstəqilliyi də vardır
Fonetik normada dəyişmə tez olur

Özləşmə meyli haqqında fikirlərdən biri səhvdir:

Müasir Azərbaycan dilinin lüğət tərkibində 60 – cı illərdən başlayaraq özləşmə meylləri müşahidə olunur
Dili tərk etmiş bir sıra türk mənşəli sözlərin yenidən qayıtması da özləşmə prosesinin təsiri ilə baş verir
Özləşmə dedikdə hər cür söz yaradıcılığı başa düşülür
Özləşmə üç yolla gedir

Hansı fikir səhvdir?

Dilin inkişafı xalqın tarixi ilə bilavasitə bağlıdır
Dil faktları xalqın mədəni – tarixi səviyyəsi haqqında təsəvvür yaradır
Qohum tayfaların dili birləşərək həmin xalqın dilinə çevrilir
Dil müstəqil inkişaf qanunlarına malik olduğundan cəmiyyətdəki dəyişikliklərə reaksiya vermir

Aşağıdakılardan biri Azərbaycan xalqının varlığı üçün əsas amillərdəndir:

Azərbaycan dili
Dövlət rəmzləri
Azərbaycan nefti
Azərbaycan əlifbası

Nitq mədəniyyətinin əsasını nə təşkil edir?

təbəssümlü, xoş rəftar olmaq
jestlərdən istifadə etmək
ədəbi dil normalarına əməl etmək
natiqlik sənətinə yiyələnmək

Dilin lüğət fonduna daxil olan sözlərin hamısı sayılır:

Fəal leksika
Qeyri – fəal leksika
Köhnəlmiş sözlər
Neologizmlər

Hansı nümunədə ədəbi dilin orfoepik norması pozulmuşdur:

[ mə:llim ]
[ otax ]
[ mənnən ]
[ şəfək ]

Nitq istisnaları hansı şəraitdə meydana çıxır?

Öz dövrünü keçirmiş nitq vahidləri bu və ya digər üslubda “ ilişib ” qalanda
Cümlədə durğu işarələri düzgün qoyulmadıqda
Orfoepiya qaydalarına əməl edilmədikdə
Qrammatik normalara etinasızlıq göstərildikdə

Fonetik normanın pozulmadığı cümləni seçin:

Leyli və Məcnun poeması Füzuli yaradıcılığının zirvəsidir
Kim nə bilir gələ, gəlməyə
Kərim kədərli vəziyyətdə dalğalara baxırdı
Mən ölüm qoy çalsınlar, mən istəyirəm, oynuyum

Azərbaycan Respublikasında bütövlükdə latın qrafikasına keçilməsi nə vaxta qədər təmin edilmişdir?

12 noyabr 1995 – ci ildə
22 dekabr 1992 – ci ilə qədər
1 avqust 2001 – ci ilə qədər
28 may 1918 – ci ilə qədər

Sözün törəmə mənası adlanır:

Leksik məna
Məcazi məna
Həqiqi məna
Qrammatik məna

1964-1987 ci illərdə nəşr olunmuş “Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti” kitabının müəllifi və rəhbəri kim olmuşdur?

Əliheydər Orucov
Heydər Hüseynov
Mirzə Kazımbəy
Üzeyir Hacıbəyov
Əliağa Şıxlinski

Fəal danışıq üzvləri hansılardır?

ağız boşluğu, qırtlaq və səs telləri
dişlər, burun boşluğu, ağız
nəfəs borusu, ağ ciyər, dil
dodaqlar, dil, səs telləri
heç biri deyil

Nitqin düzgünlüyünün pozulması nədən yaranır? Ən tam olanı seçin

Nitqdə uzunçuluğa, təkrara yol verməkdən
Orfoqrafiya qaydalarına əməl etməməkdən
Sözün leksik mənasını bilməməkdən
orfoepiya qaydalarına əməl etməməkdən
Dilin fonetik, leksik və qrammatik quruluşunu bilməməkdən

Sonu q ilə bitən sözlərə saitlə başlanan şəkilçi əlavə olunarsa q hərfinin dəyişməmə səbəbi nədir?

belə şey olmaz
milli söz olduğuna görə
alınma söz olduğuna görə
bu yalnız şəfəq sözü üçün doğrudur
vurğu həmişə son hecaya düşdüyünə görə

Hansı qarşılıq düzgün verilməyib?

neologizm-yeni söz
arxaizm-köhnəlmiş sözdür
etiket-yarlıq
leksikoqrafiya-nitq hissələri
dialektizm bədii əsərdə işlənmiş məhəlli söz

Söz və ya söz birləşmələri bitmiş bir fikri ifadə edə bilərmi?

Bəli. Hər ikisi bitmiş fikir ifadə edə bilər
Xeyir. Heç biri bitmiş fikir ifadə edə bilməz
Söz bitmiş fikri ifadə edə bilər, söz birləşməsi isə yox
Söz birləşməsi bitmiş fikri ifadə edə bilər, söz isə yox
Söz birləşməsi yoxdur

Ən birinci yaranmış yazı növü hansıdır?

Şəkli yazı
Əşyəvi yazı
Heca yazısı
Hərfi yazı
......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed