İzahlı lüğət
DİŞİCİK (ID - 10096) |
DİŞİCİKLİ (ID - 10097)sif. bot. Dişiciyi olan (çiçək). Narınçiçəyi üç tipdə: uzun dişicikli, qısa dişicikli və orta dişicikli olur. İ.Axundzadə.
|
DİŞİCİKSİZ (ID - 10098)sif. bot. Dişiciyi olmayan (çiçək).
|
DİŞİLİK (ID - 10099)is. Dişi cinsin hal və keyfiyyəti.
|
DİŞQARI (ID - 10100)is. “Dışarı” sözünün qədim forması. Əhali bir-bir komalarından dişqarı çıxıb,.. kəndin gen bir küçəsinə doğru gedirlər. Ü.Hacıbəyov.
|
DİŞQOZU (ID - 10101)is. Qabığı nazik, xırda qoz.
|
DİŞLƏ (ID - 10102)is. [rus.] Arabaya qoşulmuş qoşa atın arasında olub, qabaq təkərlərin oxuna bənd edilən uzun ağac. Faytonun dişləsi. Dişlə atı.
|
DİŞLƏK (ID - 10103)1. is. Dişlənmiş bir parça.
□ Dişlək vurmaq (götürmək) - dişləmək, dişlə qoparmaq. ..Arabaçı .. armuda dişlək vuravura atları tərpətdi. Ə.Əbülhəsən. is. Diş yeri. sif. Dişlənmiş, dişlə qopardılmış, diş yeri... |
DİŞLƏM (ID - 10104)is. bax dişlək 1 və 2-ci mənalarda.
□ Dişləm-dişləm etmək - hər yerini dişləmək, dişlənməmiş yer qoymamaq. |
DİŞLƏMƏ (ID - 10105)“Dişləmək”dən f.is.
□ Dişləmə çay - kiçik qənd parçası və ya şimi ilə içilən çay; acı çay. Dustaqların hərəsinə bir yekə qara çörək ilə bir stəkan dişləmə çay gətirdilər. C.Məmmədquluzadə. [Xortdan:] Bir... |
DİŞLƏMƏK (ID - 10106)f. 1. Dişləri arasında sıxmaq, dişlərini batırmaq. Cavan ana öz körpəsinin toppuş ayaqlarını birdən dişləyir, uşaq qıdıqlanıb gülürdü.. S.Rəhimov.
Dişləri ilə sıxıb qopartmaq, kəsmək. Armudu dişləmək. Çörəkdən... |
DİŞLƏMLİK (ID - 10107)sif. Adətən, saylarla - ...dəfə dişləmək, dişləyib qopartmaq üçün kifayət edən. İki dişləmlik qənd.
|
DİŞLƏNMƏ (ID - 10108)“Dişlənmək”dən f.is.
|
DİŞLƏNMƏK (ID - 10109)məch. 1. Dişlər arasında sıxılmaq.
2. Diş ilə qoparılmaq, kəsilmək. |
DİŞLƏNMİŞ (ID - 10110)f.sif. 1. Diş yeri qalmış, diş izləri görünən.
2. Dişlə qopardılmış, dişlə sındırıb qopardılmış. Dişlənmiş qənd. |
DİŞLİ (ID - 10111)sif. 1. Dişi, dişləri olan; diş-diş. Dişli çarx. Kənd təsərrüfatı maşınqayırma zavodları üç cür dişli mala buraxırdı.
2. məc. dan. Sözükeçən, ağızlı, nüfuzlu. Dişli adam. - [Allahyar:] Özün bilirsən ki, onlar dişli... |
DİŞLİCƏ (ID - 10112)is. bot. Səhləb fəsiləsindən birləpəli bitki (yarpaqları xalq arasında boyaqçılıqda işlədilir).
|
DİŞLİLİK (ID - 10113)is. 1. Dişli şeyin halı və keyfiyyəti.
2. məc. dan. Sözü keçmə, nüfuzluluq, ağızlılıq. |
DİŞRƏ (ID - 10114)köhn. bax dışarı. Kim, dişrədə istəyəm nişanın; Bir özgə məkan biləm məkanın. Füzuli. Hamı çıxdı, ancaq Yusif şah qaldı təxtin üstündə, qabağında Xacə Mübarək, başqa bir neçə xacə ilə və Əzim bəy piş xidmətbaşı...
|
DİŞSİZ (ID - 10115)sif. 1. Ağzında dişləri olmayan. Dişsiz ağız - dişsiz dəyirman. (Ata. sözü). Kişi quru çörəyi dişsiz damağında övkələdikcə çənəsi şaqqıldayır, gicgahlarındakı damarlar oynayırdı. İ.Şıxlı.
2. məc. dan. Zəif, sözü... |
DİŞSİZLİK (ID - 10116)is. 1. Ağızda dişlərin olmadığı hal.
2. məc. dan. Zəiflik, sözükeçməzlik, iradəsizlik. |
DİTDİLİ (ID - 10117)is. məh. Ağcaqanad. Qərvənd çox ditdili və milçək olan yerdi. Ə.Haqverdiyev. Durğun suyun qırağında toz kimi ditdili uçuşurdu. Mir Cəlal.
|
DİV (ID - 10118)is. [fars.] Şərq nağıllarında: müsbət qəhrəmanlara qarşı qoyulan çirkin, eybəcər, həddən artıq cəsamətli, buynuzlu əfsanəvi vücud, heyvan. Div ilə pəri olurmu həmdəm? Füzuli. Özgələri meşədə ayıdan ehtiyat eləyəndə...
|
DİVAN1 (ID - 10119)is. [fars.] köhn. 1. Məhkəmə, tribunal. Əgər Kərbəlayı Heydərin ona iki yüz manat borcu var, kağızını qoysun divana. C.Məmmədquluzadə. [Tarverdi:] İstəmirəm məsum bir qız mənim üçün divanlara sürülsün.. C.Cabbarlı. Hər...
|
DİVAN2 (ID - 10120)is. [fars.] Yaxın və Orta Şərq ədəbiyyatında: bir və ya bir neçə şairin qafiyə və ya rədiflərinin axırıncı hərflərinə görə əlifba sırası ilə düzülmüş şeirlər məcmuəsi. Füzuli divanı. - [Xortdan:] Tanımayanlar var...
|
DİVAN3 (ID - 10121)is. [fars.] Oturmaq və ya uzanmaq üçün uzun yumşaq taxt. Yumşaq meşin divanlarda, bilmirəm, nə xasiyyət var ki, eləcə oturan kimiyuxuya cumursan. C.Məmmədquluzadə.
|
DİVAN4 (ID - 10122)is. [fars.] tar. Türkiyə sultanlığında məşvərətçi orqan.
|
DİVANBƏYİ (ID - 10123) |
DİVANBƏYİLİK (ID - 10124)is. tar. Divanbəyi vəzifəsi.
|
DİVAN-DƏRƏ (ID - 10125)dan. köhn. bax divan1
|
DİVANƏ (ID - 10126)is. [fars.] Dəli. Məcnun tək divanəyəm; Gəzirəm dağda-daşda. (Bayatı). Divanəmisən? Yaxud da axmaq? Get, yoxsa yeyərsən əlli toxmaq. Xətayi.
// Sif. mənasında. Divanə dərviş. - Qəm çəkmə bu qədər, divanə könül; Həmişə... |
DİVANƏCƏSİNƏ (ID - 10127)bax dəlicəsinə.
|
DİVANƏLƏNMƏ (ID - 10128)“Divanələnmək”dən f.is.
|
DİVANƏLƏNMƏK (ID - 10129)f Divanə olmaq, dəli olmaq. Genə bir leylivəş yarə dil verdi; Könül Məcnun təki divanələnmiş. M.V.Vidadi.
// Dəlilik etmək. |
DİVANƏLƏŞMƏ (ID - 10130)“Divanələşmək”dən f.is.
|
DİVANƏLƏŞMƏK (ID - 10131)f Divanə olmaq, dəliləşmək, getdikcə ağlmı itirmək.
|
DİVANƏLİK (ID - 10132)is. Dəlilik. Ta düşdü dillərə qəmi-eşqim hekayəti; Divanəlikdə tutdu sözüm hər vilayəti. S.Ə.Şirvani.
□ Divanəlik etmək - dəlilik etmək, dəli kimi hərəkət etmək, axmaq hərəkət etmək, ağılsızlıq etmək. [Sitarə:]... |
DİVANƏSƏR (ID - 10133)[fars.] klas. bax divanəvar. Sonra gündən-günə divanəsər etdin məni sən; Məktəbimdən soyudub, dərbədər etdin məni sən. A.Səhhət. Ancaq demə tacirlərə eşqin əsər etdi; Divanəsər etdi. M.Ə.Sabir.
|
DİVANƏVAR (ID - 10134)zərf [fars.] klas. Dəli kimi, dəlicəsinə. Sadıq bəy gedir, xan divanəvar gəzinir. Ə.Haqverdiyev.
|
DİVANƏVƏŞ (ID - 10135)[fars.] klas. bax divanəvar. Mənim divanəvəş könlüm; Bir zülfi-piçu tab istər. Məhəmməd bəy aşıq.
|
DİVANXANA (ID - 10136)is. [fars.] köhn. 1. Bolşevik inqilabından əvvəl: yerlərdə olan inzibati hökumət idarələrinə verilən ümumi ad.
// Bu idarələrin yerləşdiyi bina. Bunların çoxu bilmir ki, nə işdən ötrü, nə təqsirin və hansı əməlin ucundan... |
DİVANİ1 (ID - 10137)is. [fars.] folk. Hər misrası 15 hecadan, hər bəndi isə 4 misradan ibarət olan aşıq şeir forması.
|
DİVANİ2 (ID - 10138)sif. [fars.] köhn. 1. Divana, hökumətə aid olan.
2. Xüsusən rəsmi fərman və əmrlərin yazıldığı ərəb yazısı növlərindən birinin adı. |
DİVAR (ID - 10139)is. [fars.] 1. Binaların üstünü saxlamaq və daxilini bölmələrə ayırmaq üçün müxtəlif tikinti materiallarından çəkilən sədd. Daş divar. Divara kağız çəkmək. Divarın üz tərəfi. - Muxtar əmi evin eşik divarına söykəndi....
|
DİVARCIQ (ID - 10140)is. Kiçik divar, alçaq divar.
|
DİVARLI (ID - 10141)sif. Divarı olan, divar (hasar) çəkilmiş. Divarlı bağ. Sarı samanla suvanmış olan palçıq divarlı otaqların birində böyük şairə Məhsəti xanım, o birində isə şairin özü yaşayırdı. M.S.Ordubadi.
|
DİVARLIQ (ID - 10142)sif. Divar üçün yararlı, münasib. Divarlıq daş.
|
DİVCİK (ID - 10143)bax divzad.
|
DİVERSANT (ID - 10144)[lat.] Diversiya (təxribat) işi aparan adam, təxribatçı.
|
DİVERSİYA (ID - 10145)[lat.] 1. Zərbə vurulacaq yerdən düşmənin fikrini yayındırmaq üçün aparılan hərbi əməliyyat.
2. Xarici dövlət və ya sinfi düşmən təşkilatları agentləri tərəfindən aparılan təxribatçılıq işi. |
Bu səhifə dəfə baxılıb
İngilis dili kursu
Tam məlumat...
Vakansiya - Rus bolmə üçün Riyaziyyat müəlimi
Tam məlumat...
Riyaziyyat hazırlığı (online və kursda)
Tam məlumat...
......