İzahlı lüğət

ZARILDAŞMAQ (ID - 44506)

qarş. Zarıldamaq (hamı bir yerdə).

ZARILDATMA (ID - 44507)

“Zarıldatmaq”dan f.is.

ZARILDATMAQ (ID - 44508)

icb. Zarıldamağa məcbur etmək, ağlatmaq.

ZARILTI (ID - 44509)

is. Ağrıdan, əzabdan və ya şiddətli həyəcandan insanın çıxardığı səs; inilti. Qaraca qız tamam gecəni ufultu və zarıltı ilə keçirib sübhə yaxın yuxuya getdi. S.S.Axundov. Eşikağası keçərkən zindandan Zamanın zarıltısını...

ZARIMA (ID - 44510)

“Zarımaq”dan f.is.

ZARIMAQ (ID - 44511)

1. Bax zarıldamaq. Xəstə zarıyır. - Sən uğursuz bir güllənin ağrılarından; Zarıyırsan pələng kimi, sinən yaralı. S.Vurğun. ..Yeni məhbus üzü üstə yerə dəyib zarımağa başladı. M.İbrahimov. // Ulamaq. Hərdənbir zarıyır...

ZARINCI (ID - 44512)

is. məh. Çox xəstəlik çəkib zəifləmiş adam; üzgün. Qurbanıyam mən, sevərəm narıncı; Yar-yar deyib, oldum belə zarıncı. Qurbani. [Qaraxan:] Elə eləmisən ki, uşağı belə zarıncı eləmisən də. S.Rəhimov.

ZARITMA (ID - 44513)

“Zarıtmaq”dan f.is.

ZARITMAQ (ID - 44514)

f Zarımasına səbəb olmaq.

ZARI-ZARI (ID - 44515)

zarı-zarı ağlamaq - bax zar-zar ağlamaq (“zar-zar” da). Mən ağlaram zarı-zarı; Bu zülmü götürməz tarı. Qurbani. Abbas ağlar zarı-zarı; Getməz könlümün qubarı... Aşıq Abbas.

ZARİSOVKA (ID - 44516)

is. [rus.] 1. Şəkilçəkmə.
2. Şəkil, rəsm.

ZAR-ZAR (ID - 44517)

zar-zar ağlamaq (zarıldamaq) - səslə, zarıltı ilə ağlamaq, fəğan etmək. Ey Vidadi, sənin bu puç dünyada; Nə dərdin var ki, zar-zar ağlarsan? M.P.Vaqif. Rədd ol qapıdan, ağlama zar-zar, dilənçi! M.Ə.Sabir; // yanıqlı-yanıqlı,...

ZASTAVA (ID - 44518)

[rus.] Dövlət sərhədinin müəyyən sahəsini mühafizə edən hərbi hissə, habelə bu hissənin yerləşdiyi yer, məntəqə.

ZAT (ID - 44519)

is. [ər.] 1. Əsil, mənşə, kök, nəsil, nəsəb. Xəbər alın o namərdin zatını; Aparıbdı mərd igidin atını. “Koroğlu” . [Heydər bəy:] Zatında şübhə olanlar öz nəsəbləri üçün şəhadətnamə qayırırlar. M.F.Axundzadə....

ZATƏLCƏNB (ID - 44520)

is. [ər.] Sətəlcəm. Əgər zatəlcənb də tutmasan, yəqin ki bir zökəm tutacaqsan. Ə.Haqverdiyev.

ZATƏN (ID - 44521)

zərf [ər.] 1. Təbii olaraq, əslində, fitrətən, həqiqətdə, həddi-zatında olaraq. Zatən muzdurların bədənləri davamlı, ruhları qüvvətli olur. S.M.Qənizadə. Zatən qüruba da bir şey qalmamışdı. S.Hüseyn. Zatən Dilbər son zamanlar...

ZATIQIRIQ (ID - 44522)

sif və is. dan. Nanəcib, fırıldaqçı, kələkbaz, etibarsız. Babacanın əlli cür nadürüst tanışı, zatıqırıq dostu var. Ə.Əbülhəsən.

ZATIQIRIQLIQ (ID - 44523)

is. dan. Zatıqırıq adamın xüsusiyyəti.

ZATİ (ID - 44524)

zərf [ər.] klas. 1. Zatında, əslində, bünövrəsində olan; anadangəlmə, fitri. Zati xasiyyət.
2. Bax zatən.

ZATİ-ALİ (ID - 44525)

is. [ər.] köhn. Yüksək rütbəli şəxslərə müraciət etdikdə və ya onların haqqında danışdıqda hörmət məqamında işlənən ifadə (çox zaman cəmdə işlənir).

ZAVAL (ID - 44526)

is. [ər.] 1. Ziyan, zərər, təbii fəlakət, afət. Bu körpəcə meynəni qoru hər bir zavaldan; Qoy torpaqda kök salıb bərkitsin öz yerini. S.Rüstəm. // Bəla, müsibət, xətər, qorxu. Kahinlər axışından kəşf etmiş istiqbalı; Çox...

ZAVALLI (ID - 44527)

sif 1. Dolu, istilik və s. nəticəsində zədələnmiş (ağac, bitki, meyvə və s. haqqında). Zavallı alça. Zavallı yarpaqlar.
2. Acınacaq halda olan, yazıq, biçarə, başıbəlalı, bədbəxt. Zavallı adam. Zavallı uşaq. - [Maral:] Məktəbi...

ZAVALLILIQ (ID - 44528)

is. Acınacaq halda olan adamın halı; yazıqlıq, bədbəxtlik.

ZAVALSIZ (ID - 44529)

sif. Məhv olmaz, yox olmayan, zail olmayan; davamlı, dayanıqlı, daimi, həmişə yaşayan. // Zərf mənasında. Cəlladların başı zavalsız qalmayacaq.

ZAVALSIZLIQ (ID - 44530)

is. Məhv olmama, zay olmama, həmişə qalma, yaşama, var olma; daimilik.

ZAVlYƏ (ID - 44531)

is. [ər.] klas. 1. Bucaq, künc, guşə. Bundan əlavə, cəhənnəmdə qırx zaviyə var və hər zaviyədə bir ilan var və hər ilanın qarnında üç yüz otuz əqrəb var. M.F.Axundzadə.
2. Zahidin ibadətlə məşğul olmaq üçün çəkildiyi...

ZAVIYƏNIŞIN (ID - 44532)

is. [ər. zaviyə və fars. ...nişin] 1. köhn. din. Zaviyədə (2-ci mənada) oturub ibadətlə məşğul olan adam; münzəvi.
2. məc. Tənha yerdə oturub dışarı çıxmayan adam haqqında. O, lap zaviyənişin olub.

ZAVİYƏNİŞİNLİK (ID - 44533)

is. 1. köhn. din. 1. Zaviyədə (2-ci mənada) oturub ibadətlə məşğul olma; münzəvilik.
2. məc. Tənha yerdə oturub dışarı çıxmama.

ZAVKOM (ID - 44534)

is. [“zavod komitəsi” nin ixtisarı] köhn. Həmkarlar ittifaqının zavod komitəsi. Zavkom iclası. // dan. Bu komitənin sədri. [Gülbahar:] Yenə bilməyirəm bu zavkom(dan) .. nə istəyirsən. H.Nəzərli. Zavkom mehriban və arxayın ifadə...

ZAVOD (ID - 44535)

[rus.] İri sənaye müəssisəsi. Şəkər zavodu. Metallurgiya zavodu. Şüşə zavodu. Kənd təsərrüfatı maşınları zavodu. Zavod bacası. - Eldarın fikrinə görə, fabrik, zavodlarda və istehsalatda faydalı bir surətdə çalışa bilmək...

ZAVODÇU (ID - 44536)

is. köhn. dan. Zavod sahibi. Bu qədər pul ancaq xozeynlərdə olur, zavodçularda olur. S.M.Qənizadə.

ZAVODÇULUQ (ID - 44537)

is. Zavod işləri ilə məşğul olma, zavod saxlama.

ZAVODYANI (ID - 44538)

sif Zavodun yanında olan, zavodun ətrafında olan. Zavodyanı sahə. Zavodyanı təsərrüfat.

ZAY (ID - 44539)

[ər. “zaye”dən] Heç, puç; tələf olmuş, korlanmış, puç olmuş, hədər olmuş. Öküzün taydı, işin zaydı. (Ata. sözü). □ Zay eləmək (etmək) - puç etmək, korlayıb heç eləmək. Göndər gəlsin Ələsgərin xələtin; Etmə...

ZAYE (ID - 44540)

[ər.] klas. bax zay. □ Zaye etmək (eyləmək) - b a x zay etmək (eləmək)
(“zay” da). Vəchindəki bənzər ay olar zaye; Verdilər ömrümü, ay olar zaye. M.P.Vaqif. [Molla İbrahimxəlil:] Mən sizə yaxşılıq etməkfikrindəyəm, siz...

ZE (ID - 44541)

“Z” hərfinin və bu hərflə işarə olunan samitin adı.

ZEBR (ID - 44542)

[fr.] zool. Dərisi zolaq-zolaq olan Afrika vəhşi atı.

ZEBÜ (ID - 44543)

is. [fr.] zool. Çiyin sahəsində donqarı olan qaramal növü. Lənkəran sahəsində buynuzlu mal-qaranın xüsusi növü olan zebu bəslənir.

ZEFIR (ID - 44544)

[yun. zerhyros] 1. Eşilmiş, ağardılmış iplikdən toxunmuş zərif pambıq parça növü. 2. Yüngül meyvə pastilası (şirniyyat növü). Şokoladlı zefir.

ZEH (ID - 44545)

is. [fars.] 1. Yay kirişi. Kamanın zehi.
2. Paltar və s.-nin qırağına tikilən qaytan, köbə, haşiyə. Paltarın kənarına zeh tikmək. // Səhifənin ətrafına çəkilən haşiyə, cizgi. Kitabın vərəqinə zeh çəkilir. // Pəncərənin,...

ZEHİN (ID - 44546)

is. [ər.] 1. İnsanda düşünmə, anlama və yaddaş qabiliyyəti; dərrakə, istedad. Bu uşağın yaxşı zehni var. Onun heç zehni yoxdur. - [Ağa Bəşir:] Ağa, maşallah sizin zehninizə və fərasətinizə! M.F.Axundzadə. // Hafizə, yaddaş,...

ZEHİNLİ (ID - 44547)

sif. Yaxşı zehni, yaddaşı, hafizəsi, istedadı olan; dərrakəli, istedadlı. Zehinli tələbə. - Sona .. dərk etmək qabiliyyətinə malik, zehinli bir qız idi. Ə.Əbülhəsən.

ZEHİNLİLİK (ID - 44548)

is. Yaxşı zehni, hafizəsi, istedadı olma.

ZEHİNSİZ (ID - 44549)

sif. Zehni olmayan, qavrayış qabiliyyəti zəif olan; key, küt.

ZEHİNSİZLİK (ID - 44550)

is. 1. Zehinsiz adamın halı; hafizəsizlik, istedadsızlıq; keylik, kütlük.
2. Hafizəsizlik, xatirdə saxlaya bilməmə.

ZEHLİ (ID - 44551)

sif. Zehi olan, kənarında haşiyəsi olan. Zehli kitab. Zehlipəncərə. Zehli divar.

ZEHNİ (ID - 44552)

sif. [ər.] Zehin, ağıl, beyinlə əlaqədar olan. Zehni əmək.

ZEHNİAÇIQ (ID - 44553)

sif. Açıq düşüncəli, aydın fikirli, tez anlayan, çox dərrakəli. Zehniaçıq adam.

ZEHNİAÇIQLIQ (ID - 44554)

is. Düşüncəlilik, dərrakəlilik, tez anlama.

ZEHNİYYƏT (ID - 44555)

is. [ər.] İnsanın öz zehninə görə həyat və varlıq haqqında fikirləri, dünyagörüşü. [Səlim:] Müasir bir adam olmaq üçün yalnız şəklimizi dəyişmək kifayət etməz. Bir az ruhumuzu və zehniyyətimizi də dəyişmək lazım gələcəkdir....

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed