İzahlı lüğət

İFTADƏ (ID - 18290)

f.sif. [fars.] klas. Düşkün, mübtəla. Bu fəxr yetər kim mənə, iftadeyi-eşqəm; Sal başıma bir sayə hümayi-kərəmindən. Ə.Vahid.

İFTADƏLİK (ID - 18291)

is. Düşkünlük, mübtəlalıq. Iftadəliyim gör, etmə ehmal; Rəhm et, bir əyaq ilə əlim al! Füzuli.

İFTAR (ID - 18292)

is. [ər.] din. Oruc açma, oruc açdıqda yeyilən yemək. Xavərimsə bu gün oruc tutmuş olduğundan, axşam üçün iftar tədarükü görürdü. T.Ş.Simurq. □ Iftar açmaq (yemək) - oruc açmaq. Axund iftarı yeyib, təsbehi alır əlinə, başlayır...

İFTARLIQ (ID - 18293)

is. din. İftar (oruc açma) üçün hazırlanan yemək(lər).

İFTİXAR (ID - 18294)

is. [ər.] 1. Fəxr, fəxr etmə. Bu gündən belə Iran əhli öz millətləri ilə iftixara haqlıdır. Ü.Hacıbəyov. “Molla Nəsrəddin” bizim inkişaf tariximizdə, xalqımızın ictimai həyatında çox mühüm və iftixara layiq bir hadisədir....

İFTİXARLANMA (ID - 18295)

“İftixarlanmaq” dan f.is.

İFTİXARLANMAQ (ID - 18296)

f İftixar etmək, fəxr etmək, qürrələnmək, öyünmək.

İFTİRA (ID - 18297)

is. [ər.] Böhtan, şər. Xülasə, qalan yüz on beş kağız da bu məzmunda növ-növ iftira və yalan. C.Məmmədquluzadə. İki tərəf bir-birinə olmazın böhtan və iftirasını, olmazın həyasız hərəkətlərini isnad verirdilər. Çəmənzəminli....

İFTİRAÇI (ID - 18298)

is. İftira edən, böhtan atan, böhtançı.

İFTİRAÇILIQ (ID - 18299)

is. Başqalarına şər atma, böhtan demə, böhtançılıq. İftiraçını ifşa etmək.

İGİD (ID - 18300)

sif Bir işdə, döyüşdə qoçaqlıq, cəsarət, qəhrəmanlıq, mərdlik göstərən; cəsur, qoçaq. İgid oğlan. İgid qız. - Rövşən Rüstəm kimi igid, yeniyetmə, cavan bir oğlan idi. “Koroğlu”. [Fitnə:] ..Mənzər igid pəhləvandır;...

İGİDCƏ(SİNƏ) (ID - 18301)

zərf Qəhrəmancasına, mərdanə, qorxmadan, igid kimi. İgidcəsinə çarpışmaq. İgidcə vuruşmaq. - Ah, adəmmi olmayan hünəri; Qorxmayın həp, igidcə qalxışınız. A.Şaiq.

İGİDLƏNMƏ (ID - 18302)

“İgidlənmək” dən f.is.

İGİDLƏNMƏK (ID - 18303)

f Özünü igid kimi, qorxmaz kimi göstərmək.

İGİDLƏŞMƏ (ID - 18304)

“İgidləşmək” dən f.is.

İGİDLƏŞMƏK (ID - 18305)

f İgid olmaq, cəsarətli olmaq, daha da ürəkli olmaq; igidlənmək.

İGİDLİK (ID - 18306)

is. Qoçaqlıq, qəhrəmanlıq, rəşadət. Duman dağa pərdədir; Göydə deyil, yerdədir; Ağalıq dövlət olsa; İgidlik hünərdədir. (Bayatı). [İsgəndərin] igidlikdə, at çapmaqda, düşmən bağrı yarmaqda tayıbərabəri yox idi. Ə.Haqverdiyev....

İGİDÖLMÜŞ (ID - 18307)

sif və is. dan. Qarğış, nifrin kimi işlənən sözdür.

İĞFAL (ID - 18308)

[ər.]: iğfal etmək - qəflətə salmaq, qəflətdə buraxmaq; aldatmaq, fikrini yayındırmaq, yuxulatmaq. [Şah:] Zira dili çox itidir, yenə də sizi iğfal edər. C.Cabbarlı. [Gənc:] Zeynal [Mehribanı] aldadıb iğfal etmək məqsədi ilə yalan...

İĞTİŞAŞ (ID - 18309)

is. [ər.] Qarğaşalıq, qarışıqlıq, hərc-mərclik. İstanbulda 31 martda vaqe olan iğtişaşın nəticəsidir ki, bütün Türkiyənin hər bir nöqtəsində bahalıq üz verdi. Məmmədquluzadə. Hətta iğtişaş zamanı böyük-böyük qəzalara...

İĞTİŞAŞÇI (ID - 18310)

is. İğtişaş, hərc-mərc törədən, asayişi, əmin-amanlığı pozan, şuluqluq salan; araqarışdıran, fitnəkar, fəsadçı.

İĞTİŞAŞLI (ID - 18311)

sif Qarışıq, nizamsız, hərcmərc. Iğtişaşlı yer. Iğtişaşlı şəhər.

İHANƏT (ID - 18312)

is. [ər.] klas. Haqsız təhqir, haqsızlıq. Çox yetər əğyardən cövrü ihanət könlümə. M.P.Vaqif. Aşmışdı hələ həddini kəndlərdə rəzalət; Hər yanda təcavüzdü, ihanətdi, həqarət! Ə.Nəzmi.

İHATƏ (ID - 18313)

bax əhatə. Qalıbdır firqeyi-islam dalda cümlə millətdən; Ihatə eyləyiblər başqalar elm ilə dünyanı. S.Ə.Şirvani. Qanlı şəhər görünməyir, etmiş ihatə çən, duman. Ə.Nəzmi.

İXLAS (ID - 18314)

is. [ər.] 1. Səmimi və qərəzsiz məhəbbət, ürəkdən gələn sədaqət; səmimiyyət, sidq. [Nuxalılar:] Bizim ixlasımızın nisbəti Molla Ibrahimxəlilə görə sair kimsələrin ixlasına bənzəməz. M.F.Axundzadə. [Mirzə Həbib:] Özünüz...

İXLASKAR (ID - 18315)

sif [ər. ixlas və fars. ...kar] Sədaqətli, sadiq, ixlas edən, səmimi.

İXLASKARLIQ (ID - 18316)

is. Sədaqət, səmimiyyət, səmimi məhəbbət.

İXLASKEŞ (ID - 18317)

sif [ər. ixlas və fars. ...keş] köhn. bax ixlaskar. [Teymur ağa:] Bəylər və xanın çoxusu mənim atamın yaxşılıqları səbəbinə mənə ixlaskeşdir. M.F.Axundzadə.

İXLASKEŞLİK (ID - 18318)

köhn. bax ixlaskarlıq.

İXRAC (ID - 18319)

is. [ər.] 1. Çıxarma, uzaqlaşdırma. İxrac etmək - çıxarmaq, uzaqlaşdırmaq. İxrac olmaq - xaric olmaq, ixrac edilmək, çıxarılmaq.
2. iqt. Satış üçün xarici ölkələrə göndər(il)mə (idxal əksi). Ixracı gücləndirmək. Neft...

İXRACAT (ID - 18320)

[ər. “ixrac” söz. cəmi] bax ixrac 2-ci mənada. Ixracat ildən-ilə artır.

İXRACATÇI (ID - 18321)

is. Ixrac edən, xarici ölkələrə mal göndərən ölkə. Birma dünyanın böyük düyü ixracatçısı hesab olunur. (Qəzetlərdən).

İXTİLAF (ID - 18322)

is. [ər.] Fikir ayrılığı və bunun nəticəsində doğan ziddiyyət, uymamazlıq, mübahisə. ..Həqiqət axtarılan yerdə mütləq ixtilaf olur. C.Məmmədquluzadə. [Rəhim bəy] Məşədi bəylə ixtilafını biryolluq həll etmək bəhanəsi...

İXTİLAFLI (ID - 18323)

sif Mübahisəli, münaqişəli, mübahisəyə səbəb olan. Ixtilaflı məsələ. Kənd şurası belə ixtilaflı məsələni həll edə biləcək halda deyildi.. S.Hüseyn.

İXTİLAFLILIQ (ID - 18324)

is. Ixtilaflı, mübahisəli olma.

İXTİLAFSIZ (ID - 18325)

1. sif Mübahisəsiz, münaqişəsiz. Ixtilafsız məsələ.
2. zərf Ixtilaf olmadan, heç bir mübahisə, münaqişə olmadan. Məsələ ixtilafsız həll olundu.

İXTİLAFSIZLIQ (ID - 18326)

is. İxtilafın, mübahisənin, münaqişənin olmadığı hal.

İXTİLAL (ID - 18327)

is. [ər.] Qarışıqlıq, qarğaşalıq, hərc-mərclik, iğtişaş. Cahan müharibəsi, ..
sonra Zaqafqaziyada baş verən ixtilal və qarışıqlıqlar... Bu zamanlarda mən Bakıda deyildim. S.Hüseyn. □ İxtilal törətmək (salmaq) - qarışıqlıq...

İXTİLALÇI (ID - 18328)

is. İxtilal törədən, hərcmərclik, qarışıqlıq, pozğunluq salan. [Əbu Ubeyd:] Ölkənin bütün ixtilalçı ünsürləri əldən qaçırıldı. C.Cabbarlı.

İXTİLAT (ID - 18329)

is. [ər.] klas. Oturub-durma, görüşüb əlaqə saxlama, qaynayıb-qarışma. Nə bir fərəhi, nə bir nişanı; Nə kimsə ilə bir ixtilatı. Füzuli. // Söhbət. İxtilatın şirin, sözün məzəli; Şəkər gülüşündən canlar təzəli. M.P.Vaqif....

İXTİLATÇI (ID - 18330)

sif. İxtilat etməyi sevən, söhbət etməyi sevən; söhbətcil. İxtilatçı qadın.

İXTİOL (ID - 18331)

[yun.] əcz. Bəzi dəri xəstəliklərində istifadə edilən sürtmə dərmanı.

İXTİOLOGİYA (ID - 18332)

[yun. ichthys və lat. logos-dan] Zoologiyanın balıqlardan bəhs edən şöbəsi. Xüsusi kitabxanada ixtiologiyaya aid hər cür məlumat almaq mümkün olacaq. (Qəzetlərdən).

İXTİOLOQ (ID - 18333)

[yun. ichthys və lat. logosdan] İxtiologiya mütəxəssisi.

İXTİRA (ID - 18334)

is. [ər.] 1. Yaradıcı iş nəticəsində keçmişdə məlum olmayan yeni bir şey tapma, kəşf etmə, yaratma, icad etmə. Parovozun ixtirası. Radionun ixtirası. Elektron maşınlarının ixtirası. - [Fərhadoğlu:] Belə olsun ki, bizim xalqı...

İXTİRAÇI (ID - 18335)

is. Bir şeyi ixtira edən adam. [Məmməd:] Dedilər ki, [Usta Səməd] indi böyük bir ixtiraçıdır. C.Cabbarlı. Həsən boş vaxtlarını gənc ixtiraçılar və xor dərnəklərində keçirirdi. H.Seyidbəyli.

İXTİRAÇILIQ (ID - 18336)

is. İxtiraçının fəaliyyəti, yaradıcılıq işi. İxtiraçılıq sahəsində böyük işlər. İxtiraçılıqla məşğul olmaq. İxtiraçılıq bürosu.

İXTİSAR (ID - 18337)

is. [ər.] 1. Qısaltma, azaltma. İxtisar etmək - 1) qısaltmaq, azaltmaq. Məqaləni ixtisar etmək. Əsərin fəsillərindən birini ixtisar etməli. // Müxtəsər etmək, qısaltmaq. Mənimlə, Tanrı üçün, sözdə ixtisar et, kim; Uzun fəsanəyə,...

İXTİSARƏN (ID - 18338)

zərf [ər.] İxtisar yolu ilə, ixtisar şəklində, ixtisar edərək, qısaldılaraq.

İXTİSARLAMA (ID - 18339)

“İxtisarlamaq” dan f.is.

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed